Ελληνικό κράτος και κοινωνία τον 19ο και 20ό αιώνα

Οι στόχοι του μαθήματος περιλαμβάνουν: 
- Την παρουσίαση μιας βασικής περιοδολόγησης στις σημαντικότερες πτυχές της ελληνικής (αλλά και ευρωπαϊκής) ιστορίας και της ιστορίας των θεσμών στην Ελλάδα.
- Την ανάδειξη βασικών ζητημάτων της οικονομίας, των υλικών όρων παραγωγής και διαβίωσης, τις σχέσεις εργασίας και την ανάπτυξη και των τριών τομέων της οικονομίας, τα φορολογικά συστήματα και τα χρηματοδοτικά μέσα και εργαλεία κ.λπ. 
- Επίσης, την ανάλυση της κοινωνικής οργάνωσης και της διαβίωσηςτων Ελλήνων διαχρονικά, την ανάπτυξη των τάξεων και των κοινωνικών ομάδων, την εξέταση ζητημάτων ιδεολογίας και συλλογικής και πολιτικής οργάνωσης καθώς και θέματα που αφορούν στην κοινωνική κινητικότητα και την κοινωνική αναπαραγωγή.
- Εξετάζεται το ζήτημα της παιδείας και της εκπαίδευσης στο νεοελληνικό κράτος και πως αυτό συνδέεται και αλληλοεπιδρά με την ανάπτυξη της ιδεολογίας και τις τάσεις, ιδέες και νοοτροπίες που επικρατούν σε κάθε εποχή, υπό την επιρροή και επίδραση των εκπαιδευτικών συστημάτων και μεταρρυθμίσεων. 
- Τέλος εξετάζονται και αναλύονται θέματα που αναφέρονται σε επιμέρους κοινωνικές και πολιτισμικές παραμέτρους της ζωής, προβλήματα της καθημερινότητας, συλλογικών νοοτροπιών και κοινωνικών αναπαραστάσεων.
- Συστατικό στοιχείο του μαθήματος αποτελεί η εξοικείωση των φοιτητών/τριων με αρχειακές και βιβλιογραφικές πηγές της νεότερης ιστορίας και η κριτική ανάγνωσή τους. Επίσης, βασικό στοιχείο του μαθήματος θα είναι η ανάθεση σχετικών ομαδικών ή ατομικών εργασιών και η παρουσίαση αυτών. 

• Στο μάθημα εξετάζεταιη οικονομική και κοινωνική πορεία της Ελλάδας στον 19ό και 20ό αιώνα. Ειδικότερα επικεντρώνουμε στο τρίπτυχο κράτος και κοινωνία,κράτος και οικονομία και κράτος και παιδεία-ιδεολογία και επιχειρούμε να αναλύσουμε και να ερμηνεύσουμε έστω και ακροθιγώς πως εξελίσσονται, μεταλλάσσονται και αναδιατάσσονται τα βασικά αυτά στοιχεία και χαρακτηριστικά του σύγχρονου κράτους στον χρόνο και στο χώρο.
• Στόχος είναι να ορίσουμε και να αναλύσουμε τις μεγάλες συνέχειες ή/και ασυνέχειες του ελληνικού κράτους, να διακρίνουμε τις πολυπλοκότητα των σχέσεων, να συνειδητοποιήσουμε τον αυξανόμενο βαθμό αλληλεξάρτησης της Ελλάδας με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής ηπείρου και όχι μόνο, και να διαπιστώσουμε τις δυνατότητες, τις προόδους καθώς και τις εγγενείς αδυναμίες που καταγράφει η ελληνική κοινωνία να προσαρμοστεί κάθε φορά στις μεγάλες ιστορικές αλλαγές που αγγίζουν την ίδια μέσω του διεθνούς της περίγυρου.
• Γενικότερα, βασικός στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών/τριών με την ιστορική βάση ζητημάτων που απασχολούν την ελληνική κοινωνία στις συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους και πως αυτές επηρεάζουν διαχρονικά την πορεία ανάπτυξης του κράτους καθώς και η ανάδειξη της συγκριτικής και διεπιστημονικής διάστασης φαινομένων που μελετώνται συνήθως μέσα στο στενά εθνικό και περιπτωσιολογικό πλαίσιο.
• Προσπαθούμε στο πλαίσιο του μαθήματος να αποφύγουμε δύο παγίδες: την πολύ κοντινή εστίαση, που δημιουργεί την αίσθηση ότι οι εξελίξεις είναι καθαρά ζήτημα συγκυριών και συσκοτίζει την κίνηση στην ιστορία, το ιστορικό βάθος και τα ιδεολογικοπολιτικά συμφραζόμενα. Ταυτόχρονα αποφεύγουμετην εκ του μακρόθεν παρατήρηση που εντάσσει την ελληνική περίπτωση σε πολύ μεγάλες διάρκειες και φθάνει να αναζητά απαντήσεις στα πάντα ανατρέχοντας πίσω στην περίοδο της τουρκοκρατίας και ακόμη περισσότερο (βλ. εφευρήματα περί αναλλοίωτης ελληνικής ιδιοπροσωπίας, με οποιοδήποτε αρνητικό ή θετικό πρόσημο, ελληνικός εξαιρετισμός κ.οκ.). 
• Η ανάλυσή μας υιοθετεί μια θεωρία μέσης εμβέλειας που συνδυάζει τις κανονικότητες της μεγάλης διάρκειας με τις τομές του βραχέος χρόνου.

Ασδραχάς Σπύρος (και συνεργάτες), Ελληνική οικονομική ιστορία, ΙΕ΄- ΙΘ΄αιώνας, δύο τόμοι, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, Αθήνα 2003.
Δαμιανάκος Στάθης, Από τον χωρικό στον αγρότη, Εξάντας-ΕΚΚΕ, Αθήνα, 2002.
Δερτιλής Γιώργος, Κοινωνικός μετασχηματισμός και στρατιωτική επέμβαση 1880-1909, Εξάντας, Αθήνα 1977.
Δερτιλής Γιώργος, Ιστορία του Ελληνικού κράτους, 1830-1920, Α & Β τόμοι, Εστία, Αθήνα, 2005.
HeringGunnar, Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936, Α & Β τόμοι, ΜΙΕΤ, Αθήνα 2004.
Κωστής Κώστας, «Τα κακομαθημένα παιδιά της Ιστορίας». Η διαμόρφωση του Νεοελληνικού κράτους 18ος – 21ος αιώνας, Πόλις – Hisotria, Αθήνα, 2013.
Κωστής Κώστας, Ο Πλούτος της Ελλάδας. Η ελληνική οικονομία από τους Βαλκανικούς Πολέμους μέχρι σήμερα , Πατάκης, Αθήνα, 2019.
MannMichael, Οι πηγές της κοινωνικής εξουσίας. Η ανάπτυξη των τάξεων και των εθνών κρατών, 1760-1914, τ. Β’, Πόλις, Αθήνα, 2009.
MazowerMark, Η Ελλάδα και η οικονομική κρίση του Μεσοπολέμου, ΜΙΕΤ, Αθήνα 2002.
Νικολακόπουλος Ηλίας, Η καχεκτική δημοκρατία. Κόμματα και εκλογές, 1946-1967, Πατάκης,Αθήνα, 2001.
Παναγιωτόπουλος Βασίλης (επιμέλεια), Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, τόμοι 1-10 , Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2003.
Παναγιωτόπουλος Βασίλης (επιμέλεια), Εκσυγχρονισμός και Βιομηχανική Επανάσταση στα Βαλκάνια τον 19ο αιώνα, Θεμέλιο, Αθήνα 1980.
Παναγιωτόπουλος Δ. - Σωτηρόπουλος Δ. (εισαγωγή-επιμέλεια), Η ελληνική αγροτική κοινωνία και οικονομία κατά τη βενιζελική περίοδο, Πρακτικά Συνεδρίου, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2007.
Παναγιωτόπουλος Δημήτρης, Οι αγρότες στην ελληνική ιστορία. Από την Επανάσταση στην παγκοσμιοποίηση, Πατάκης, Αθήνα, 2022.
Πετμεζάς Σωκράτης, Προλεγόμενα στην ιστορία της ελληνικής αγροτικής οικονομίας του Μεσοπολέμου, Αλεξάνδρεια, Αθήνα, 2012.
Πιζάνιας Πέτρος, Ιστορία των νέων Ελλήνων. Από το 1400c. έως το 1820, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2014.
Πιζάνιας Πέτρος, Χρόνοι των ανθρώπων. Θεωρήσεις για την ιστορία, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2002.
Πιζάνιας Πέτρος, Οι φτωχοί των πόλεων. Η τεχνογνωσία της επιβίωσης στην Ελλάδα το μεσοπόλεμο, Θεμέλιο, Αθήνα 1993.
Πιζάνιας Πέτρος, Οικονομική Ιστορία της ελληνικής σταφίδας, 1851-1912, Ίδρυμα Ερευνών και Σπουδών Εμπορικής Τράπεζας, Αθήνα 1988.
Σταθάκης Γιώργος, Το Δόγμα Τρούμαν και το Σχέδιο Μάρσαλ. Η ιστορία της αμερικανικής  βοήθειας στην Ελλάδα, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2004.
TaguieffPierre-Andre, Ο νέος εθνικο-λαϊκισμός, Επίκεντρο, Αθήνα, 2013.
Τζιόβας Δημήτρης, Ο μύθος της γενιάς του τριάντα, Πόλις, Αθήνα, 2012.
TillyCharles, Οι ευρωπαϊκές επαναστάσεις, 1492-1992, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 1998.
Χατζηιωσήφ Χρήστος, Η γηραιά σελήνη. Η βιομηχανία στην ελληνική οικονομία, 1830-1940,  Θεμέλιο, Αθήνα, 1993.
Χατζηιωσήφ Χρήστος (επιμ.), Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα, τ. Α1, Α2, B1, B2, Γ1, Γ2,  Δ1, Δ2, εκδόσεις Βιβλιόραμα, Αθήνα 2002- 2010.
Ψαλιδόπουλος Μιχάλης, Οικονομολόγοι και οικονομική πολιτική στη σύγχρονη Ελλάδα, Μεταμεσονύκτιες εκδόσεις, Αθήνα 2010. 

Χρήση Τ.Π.Ε. Διδασκαλία μέσω Powerpoint Επικοινωνία με τους φοιτητές μέσω e-mail και ιστοσελίδας. Υποστήριξη Μαθησιακής διαδικασίας μέσω της πρόσβασης σε on-line βάσεις δεδομένων κλπ.

I. Η γλώσσα αξιολόγησης είναι η ελληνική. 
II. Ο βαθμός στη θεωρία προκύπτει κατά 30% από τον βαθμό της προόδου και κατά 70% από την τελική γραπτή εξέταση. 
Θα συνεκτιμάται η πρακτική εξάσκηση με τις πηγές καθώς και η  προαιρετική ομαδική ή ατομική εργασία με χρήση αρχειακών  πηγών και χρήση του διαδικτύου