Επι-σκέψεις Μουσείων: Κριτικές Διδακτικές Προσεγγίσεις

Περιεχόμενο (Syllabus):
Η διάλεξη έχει δύο διακριτά μέρη. Στο πρώτο μέρος εξετάζεται η ιστορία και οι αναπαραστάσεις της στο μουσείο, συζητώντας για τις συνήθεις ερμηνευτικές προσεγγίσεις που ακολουθούνται στις μουσειακές εκθέσεις και την οπτική της κριτικής μουσειολογίας. Στο δεύτερο μέρος εξετάζονται οι εκπαιδευτικές επισκέψεις στο μουσείο με στόχο την ιστορική εκπαίδευση. Αναλύονται ποικίλες μεθοδολογικές προσεγγίσεις μέσα στις οποίες εντάσσονται και οι νέες τεχνολογίες και τα συνήθη προβλήματα στον σχεδιασμό των μουσειακών εκπαιδευτικών προγραμμάτων που δυσχεραίνουν την εξέλιξη της ιστορικής σκέψης. Στο τέλος, προβλέπεται χωρισμός σε ομάδες εργασίας ώστε οι φοιτητές και φοιτήτριες να επεξεργαστούν περιγραφές εκπαιδευτικών προγραμμάτων από ελληνικά μουσεία και να τις αναλύσουν ως προς τους τρόπους με τους οποίους προάγεται η καλλιέργεια της ιστορικής σκέψης. Τα συμπεράσματα κάθε ομάδας παρουσιάζονται και συζητώνται στην ολομέλεια, προκειμένου να ολοκληρωθεί η επεξεργασία της δεύτερης ενότητας.

Συνιστώμενη βιβλιογραφία προς μελέτη:

Appadurai, A. (Επιμ.) (1986). The Social Life of Things: commodities in cultural perspective. Cambridge: Cambridge University Press.

Αποστολίδου Ε. Δ. (2022). Εξέλιξη της Διδακτικής της Ιστορίας: Επιστημολογικό και Πολιτικοκοινωνικό Πλαίσιο. Θέματα Επιστημών Αγωγής, 1(1), 23–38.

Βαν Μπούσχοτεν, Ρ. (2006). Προφορική Ιστορία και Μουσεία Πόλεων, Εν Βόλω22, 110‐115. Βεροπουλίδου, Ρ. (2019). «Ιστορική φωτογραφία και μάθηση στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού». Στο Φουρλίγκα, Ε., Βεροπουλίδου, Ρ. &Κατσαρίδου, Η. (επιμ.). Πρακτικά Ημερίδας «Διεπιστημονικές  προσεγγίσεις στη μουσειακή εκπαίδευση». Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, 52 

Γκαζή, Α. (2013). «Μουσεία και επισκέπτες στην εποχή της ‘βιομηχανίας’ της μνήμης». Στο Ρ. Βαν Μπούσχοτεν, Τ. Βερβενιώτη, Κ. Μπάδα, Ε. Νάκου, Π. Πανταζής, Π. Χαντζαρούλα (επιμ.) Γεφυρώνοντας τις  γενιές: διεπιστημονικότητα και αφηγήσεις ζωής στον 21ο αιώνα. Προφορική ιστορία και άλλες βιο-ιστορίες. Ένωση Προφορικής Ιστορίας, 73-85.

Clark, A. &Grever, M. (2018). «Historical consciousness: conceptualizations and educational applications». In A. Metzger & L. McArthur – Harris (Eds.), The Wiley international handbook of history teaching and learning (pp.177-201). Wiley & Sons.

Δημαράκη, Ευ. (2008). «Ψηφιακή διαμεσολάβηση της μάθησης για το παρελθόν: σχεδιασμός εφαρμογών για την ενορχήστρωση μαθησιακής δραστηριότητας». Στο Νικονάνου, Ν. &Κασβίκης, Κ. (επιμ.). Εκπαιδευτικά Ταξίδια στο Χρόνο: Εμπειρίες και Ερμηνείες του Παρελθόντος. Πατάκη, 154-187.

Gazi, A. &Nakou, I. (2015). Oral history in museums and education where do we stand today?,Museumedu 2, 13-30.

Gosselyn, V, & Livingstone, Ph. (2016). Museums and the past: constructing historical consciousness. UBC Press.

Καλεσοπούλου, Δ. (2017). Το εκπαιδευτικό δράμα ως εργαλείο διερεύνησης της έννοιας της αλληλεγγύης στον πολιτισμό, MuseumEdu 4, 109-136.

Καλεσοπούλου, Δ. (2011). «Στρατηγικές ανάπτυξης της κριτικής σκέψης στο μουσείο. Παραδείγματα από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο» στα Πρακτικά του Συνέδριου Η Άνοιξη των Μουσείων. Συνάντηση για τα  εκπαιδευτικά προγράμματα και τη μουσειακή αγωγή, Ρέθυμνο: KE΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Ρεθύμνου, 67-75.  https://namuseum.academia.edu/DespinaKalesopoulou

Κασβίκης, Κ. (2019). «Το μουσείο ως εργαλείο ιστορικής σκέψης και κατανόησης: προσεγγίσεις στο Πρόγραμμα Σπουδών της Ιστορίας για την Υποχρεωτική Εκπαίδευση (2018-2019)». Στο Φουρλίγκα, Ε., Βεροπουλίδου, Ρ. &Κατσαρίδου, Η. (επιμ.). Πρακτικά Ημερίδας «Διεπιστημονικές προσεγγίσεις στη  μουσειακή εκπαίδευση». Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, 52-58.

Κουσερή, Γ. (2022). Πολιτιστικές διαδρομές, κριτικές αναγνώσεις, Νέα Παιδεία 183, 45-59.

Κουσερή, Γ. (2019). Ιστορική σκέψη, σχολείο και μουσείο. Επίκεντρο.

Μαζαράκης‐Αινιάν, Φ. (2012). Μουσεία και δύσκολη πολιτιστική κληρονομιά, Τετράδια Μουσειολογίας8, 72‐76.

Μούλιου, Μ. (2016). «Η δική μου/μας πόλη... Συμμετοχικές πρακτικές για τη συλλογή της μνήμης του αστικού χώρου και η συμβολή των μουσείων πόλεων». Στο Ρ. Βαν Μπούσχοτεν κ.ά. (επιμ.), Η μνήμη αφηγείται την πόλη... Προφορικές μαρτυρίες για το παρελθόν και το παρόν του αστικού χώρου (σ. 51-70). Εκδόσεις Πλέθρον.

Nakou, I. (2006). Museums and history education in our contemporary context. International Journal of  Historical Learning Teaching and Research, 6, 83-92.

Νικηφορίδου, Α. (2005). Άνθρωποι και Εργαλεία. Η ερμηνευτική προσέγγιση της νέας έκθεσης του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, Τετράδια Μουσειολογίας2, 43‐ 50.

Νικονάνου, Ν. (επιμ.) (2015). Μουσειακή μάθηση και εμπειρία στον 21ο αιώνα. Κάλλιπος.

Νικονάνου, Ν. &Κασβίκης, Κ. (επιμ.) (2008). Εκπαιδευτικά Ταξίδια στο Χρόνο: Εμπειρίες και Ερμηνείες του  Παρελθόντος. Πατάκη.

Pearce, S. (1994). Objects as meaning; Or narrating the past. In S. Pearce (Εd.), Interpreting objects and  collections, (pp. 19-29). Routledge.

Roberts, L. C. (1997). From Knowledge to Narrative: Educators and the Changing Museum. Smithsonian Institution Press.

Σέρβη Κ., Κατηφόρη Α., Ρούσσου Μ., &Πετούση Δ. (2023). Συζητώντας για το παρελθόν: διαλογικές ψηφιακέςεμπειρίες στην εκπαίδευση της ιστορίας. Έρευνα στην Εκπαίδευση, 12(2), 1–21.

Shelton, A. (2013). Critical Museology. A Manifesto, Museum Worlds: Advances in Research, 1(1),7-23.

Σολομών, Ε. (2013). «Μουσεία και προφορικές μαρτυρίες: Ενδυναμώνοντας μνήμες και σχέσεις». ». Στο Ρ. Βαν Μπούσχοτεν, Τ. Βερβενιώτη, Κ. Μπάδα, Ε. Νάκου, Π. Πανταζής, Π. Χαντζαρούλα (επιμ.) Γεφυρώνοντας τις γενιές: διεπιστημονικότητα και αφηγήσεις ζωής στον 21ο αιώνα. Προφορική ιστορία και άλλες βιο-ιστορίες. Ένωση Προφορικής Ιστορίας, 59-79.

Solomon, E. &Apostolidou, E. (2018). Museums, education and ‘difficult’ heritage. Introduction. Museumedu6, 1-16.

Τζιαφέρη, Σ. (2005). Το Σύγχρονο Μουσείο στην Ελληνική Εκπαίδευση μέσα από το παράδειγμα των  Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων. Αδελφοί Κυριακίδη.

Διδακτικές και μαθησιακές μέθοδοι:
Διάλεξη και συζήτηση με τους φοιτητές

Χρηση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας:
χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία και στην επικοινωνία με τους φοιτητές/τριες.

Μέθοδοι αξιολόγησης/βαθμολόγησης:
Ερωτήσεις σύντομης απάντησης κατά τη διάρκεια του μαθήματος.