Οπτικός Γραμματισμός και Ιστορία. Η Ελληνική Επανάσταση και ο Α' Παγκόσμιος πόλεμος μέσα από εικαστικά έργα

Η εισήγηση αφορά σε ανάλυση πινάκων ζωγραφικής με θέματα από την Ελληνική Επανάσταση και τον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά το πέρας της αναμένεται οι φοιτητές/τριες:  ναέχουν κατανοήσει ότι οι εικόνες, και δη τα εικαστικά έργα με ιστορικό περιεχόμενο δεν είναι «οιονεί ιστορικοί αυτουργοί» ούτε «οιονεί αυτόπτες μάρτυρες». Συνιστούν υποκειμενικές αποδόσεις γεγονότων που έχουν τη δύναμη να κατασκευάσουν πραγματικότητα  να είναι σε θέση να προβαίνουν στην αποσυμβολοποίηση και στην ανακάλυψη των νοημάτων τους  να ερμηνεύουν τα καλλιτεχνήματα με ιστορικά θέματα κριτικά, σε συνάρτηση το συγκείμενο της δημιουργίας τους και τις προθέσεις των δημιουργούν τους αξιοποιώντας εκ παραλλήλου άλλων ιστορικών πηγών (πολυγραμματισμός)  να έχουν γνωρίσει τις τεχνικές και τα στάδια θέασης της εικόνας και να είναι σε θέση να αξιοποιούν τις διαστάσεις της (σημειολογική, ιδεολογική, αισθητική, παιδαγωγική)

Αζέλης Αγαθ. (2004). «Οι εικόνες ως ιστορικές πηγές για τη διδασκαλία και εξέταση του μαθήματος της ιστορίας», στο Κ. Αγγελάκος - Γ. Κόκκινος (επιμ.), Η διαθεματικότητα στο σύγχρονο σχολείο και η διδασκαλία της Ιστορίας με τη χρήση πηγών. Αθήνα: Μεταίχμιο.

Arnheim, R. (1999). Τέχνη και οπτική αντίληψη: η ψυχολογία της δημιουργικής όρασης, μτφρ. Ιάκωβος Ποταμιάνος. Αθήνα: Θεμέλιο.

Arnheim, R. (2007). Οπτική σκέψη. Θεσσαλονίκη: UniversityStudioPress.

Barthes, R. (1997). Εικόνα-Μουσική-Κείμενο. Αθήνα: Πλέθρον.

Δημητριάδου, Κ. (2006). “Η εικόνα ως συγκείμενο της γλωσσικής διδασκαλίας. Η περίπτωση των εγχειριδίων του Προγράμματος Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων”, στο Η ελληνική ως δεύτερη ξένη,  Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου της Παιδαγωγικής Σχολής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας  (Φλώρινα, Μάιος 2006), 198-209. Θεσσαλονίκη: UniversityStudioPress.

Kalantzis, M. & B. Cope (1999). “Πολυγραμματισμοί: επανεξέταση του τι εννοούμε ως γραμματισμό και τι διδάσκουμε ως γραμματισμό στα πλαίσια της παγκόσμιας πολιτισμικής πολυμορφίας και των νέων τεχνολογιών επικοινωνίας”, στο Α-Φ. Χρηστίδης (επιμ.). “Ισχυρές” και “ασθενείς” γλώσσες  στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όψεις του γλωσσικού ηγεμονισμού (τ. 2), 680-695. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.

Kalantzis, M. & B. Cope (2001). “Πολυγραμματισμοί”, στο Α-Φ. Χριστίδης (επιμ.). Εγκυκλοπαιδικός οδηγός για τη γλώσσα, 214-216. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.

Κόκκινος Γ. (2004). «Θεωρητικά ζητήματα ανάλυσης ιστορικών πηγών», στο Κ. Αγγελάκος – Γ. Κόκκινος (επιμ.), Η διαθεματικότητα στο σύγχρονο σχολείο και η διδασκαλία της Ιστορίας με τη χρήση πηγών. Αθήνα :Μεταίχμιο.

Kress, G. (2005). “Multimodaldiscourseandmeaningproduction”, στοΟ. Κωνσταντινίδου-Σέμογλου (επιμ.). Εικόνα και Παιδί, 7-24. Θεσσαλονίκη: cannotnotdesignpublications.

Μαυροσκούφης Δ. (2005). Αναζητώντας τα ίχνη της Ιστορίας. Ιστοριογραφία, διδακτική μεθοδολογία και ιστορικές πηγές. Θεσσαλονίκη :Αφοί Κυριακίδη.

Σακκά Β.(2015). ««Προσεγγίζοντας κριτικά το παρελθόν»: Σε αναζήτηση του οπτικού, μιντιακού και ιστορικού εναλφαβητισμού», στο Αντρέας Ανδρέου, Σπύρος Κακουριώτης, Γιώργος Κόκκινος κ.α. (επιμ.), Η Δημόσια Ιστορία στην Ελλάδα. Χρήσεις και καταχρήσεις της ιστορίας Θεσσαλονίκη : Επίκεντρο.

Χατζησαββίδης Σ. (2003). Πολυγραμματισμοί και Διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας, Παιδαγωγική  Σχολή Φλώρινας του Α.Π.Θ. Η γλώσσα και η διδασκαλία της. Αφιερωματικός τόμος, Φλώρινα : Βιβλιολογείον.

Χατζησαββίδης Σ.(2007). « Ο γλωσσικός γραμματισμός και η παιδαγωγική του γραμματισμού: θεωρητικές συνιστώσες και δεδομένα από τη διδακτική πράξη», Πρακτικά του 6ου Πανελλήνιου  Συνεδρίου της ΟΜΕΡ, Πάτρα 1-3 Ιουνίου 2007.