Λογοτεχνία και Ιστορία

Αντικειμενικοί Στόχοι - Επιδιωκόμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα:
Στόχος του μαθήματος είναι να εξοικειώσει τους φοιτητές με το ζήτημα των σχέσεων μεταξύ δύο αφηγηματικών πεδίων: της ιστορίας και της λογοτεχνίας. Στη διάρκεια του μαθήματος θα εξετάσουμε τη διαρκή σχέση σύγκλισης, απόκλισης και αλληλεπικάλυψης που τα χαρακτηρίζει ήδη από τον 16ο αιώνα. Έμφαση δίνεται στα ζητήματα της αλήθειας, της επαλήθευσης, της μεθόδου και της αφήγησης. Στο κέντρο του ενδιαφέροντοςβρίσκεται επίσης η ιστορία της συγκρότησής τους ως αυτόνομων πειθαρχειών και των προσπαθειών που έγιναν ιστορικά για τη γεφύρωση του κενού μεταξύ τους. Το μάθημα ολοκληρώνεται με μια πρακτική άσκηση ανάγνωσης λογοτεχνικού έργου στη συνάφειά του με την προβληματική της ιστορικής έρευνας.

Περιεχόμενο (Syllabus):
Οι σχέσεις μεταξύ ιστορίας και λογοτεχνικής αναπαράστασης αποτελούν ένα από τα πιο ενδιαφέροντα αλλά και πιο σύνθετα ζητήματα που απασχόλησαν – και συνεχίζουν να απασχολούν – τους επαγγελματίες των λογοτεχνικών σπουδών και της ιστορίας:ποια είναι τα όρια της αλληλοκάλυψης μεταξύ των δύο πεδίων; Ποιες οι θεματολογικές, υφολογικές και ειδολογικές συγκλίσεις ή αποκλίσεις μεταξύ λογοτεχνίας και ιστορίας; Πέραν των παραπάνω παραγόντων, ο εν λόγω προβληματισμός πυροδοτείται συχνά και από θέματα της επικαιρότητας. Πρόσφατο παράδειγμα το Γκιακ του Δημοσθένη Παπαμάρκου, ένα μυθιστόρημα για το οποίο έχει ήδη χυθεί πολύ μελάνι.Λαμβάνοντας υπόψη τα κεντρικά θέματα που διαπραγματεύεται το Γκιάκ (πόλεμος, βία, εκδίκηση, τραύμα), το ύφος (ευθύς προφορικός λόγος που παραπέμπει στη μαρτυρία) και τη γλώσσα του (αρβανίτικη διάλεκτος), το ζήτημα των σχέσεων ιστορίας και λογοτεχνίας επανέρχεται στο προσκήνιο.Το ερώτημα είναι ουσιώδες: ποιά είναι η σχέση των αφηγηματικών τεχνικών που υιοθετούνται στο Γκιάκ με την ιστορία ως παραγωγό ταυτοτήτων;

Συνιστώμενη βιβλιογραφία προς μελέτη:

- Αριστοτέλης, Ποιητική.
- Κικέρων, Περί του ρήτορος, ΙΙ.
- Ivan Jablonka, Η ιστορία είναι μία σύγχρονη λογοτεχνία. Μανιφέστο για τις κοινωνικές επιστήμες, μετάφραση Ρίκα Μπενβενίστε, Αθήνα, Πόλις 2017.
- Νίκος Καραπιδάκης, «Η πρακτική των τεκμηρίων», Τα Ιστορικά, 37, 2002, σ. 283-300 και 38, 2003, σ. 5-26.
- Αντώνης Λιάκος, «Δοκίμιο για μία ποιητική της ιστορίας», Τα Ιστορικά 31, 1999, σ. 259-290. 
- Arnaldo Momigliano, Τα κλασικά θεμέλια της σύγχρονης ιστοριογραφίας, μετ. Σ. Κατσουλάκος, Μ. Κοκολάκης, Πατάκης, Αθήνα 2006.
- SalvatoreS ettis, Το μέλλον του «κλασικού», μετ. Ανδρέας Γιακουμακάτος, Νεφέλη, Αθήνα 2006.

- Συναφή επιστημονικά περιοδικά:
- Τα Ιστορικά
- Historein
- History and Theory

Χρηση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας:
Χρήση ΤΠΕ στη διδασκαλία και στην επικοινωνία με τους φοιτητές. Χρήση ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Powerpoint

Μέθοδοι αξιολόγησης/βαθμολόγησης:
Η αξιολόγηση είναι διαμορφωτική και πραγματοποιείται στην ελληνική γλώσσα. Πραγματοποιείται σε δύο άξονες: αφενός, μέσω της συμμετοχής των φοιτητών και των φοιτητριών στην παράδοση και, αφετέρου, με ερωτήσεις ανάπτυξης δοκιμίων.