Ένας πλανήτης σε κίνηση: κυριαρχία, σύνορα και μετακινήσεις πληθυσμών τη δεκαετία του 1940

Περιεχόμενο (Syllabus):
Το μάθημα αυτό προτείνει μία ανάγνωση της δεκαετίας του 1940 η οποία εκκινεί από τη μετασχηματιστική δύναμη του πολέμου και επιμένει στους πολλαπλούς τρόπους διασάλευσης των ιστορικών ισορροπιών. Πιο συγκεκριμένα, συζητά τη διάρρηξη της έννοιας της εθνικής κυριαρχίας, τη μεταβολή των συνόρων και τις πληθυσμιακές μετακινήσεις ως δυναμικές διαδικασίες που μετέβαλαν ριζικά την εικόνα του σύγχρονου κόσμου. Στο έδαφος αυτό, η εστίαση είναι διεθνική και παγκόσμια: εξετάζει το ρόλο της αποικιοκρατίας στο μετασχηματισμό μίας ευρωπαϊκής σύγκρουσης σε πλανητική, συζητά τις διασταυρούμενες ιστορίες πληθυσμιακής μετακίνησης, αντλεί παραδείγματα από την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική προκειμένου να καταστεί σαφής η ολική αναδιαμόρφωση του πολιτικού και κοινωνικού χάρτη. Στόχος του μαθήματος είναι να ενισχύσει μία μεθοδολογική οπτική που αναζητεί την υπέρβαση δύο βαθιά εμπεδωμένων στην ιστορική συνείδηση αντιλήψεων: την «εθνική» ανάγνωση του παγκοσμίου πολέμου και τον κατακερματισμό της δεκαετίας μέσα από το σημείο «μηδέν» της έναρξης και του τέλους του πολέμου. Κατά συνέπεια, η διεθνική ανάγνωση των εξελίξεων σε συνδυασμό με την παρακολούθηση φαινομένων στη μακρά διάρκεια της δεκαετίας προσφέρει τη δυνατότητα μίας βαθύτερης κατανόησης του τρόπου αναδιαμόρφωσης του «κόσμου» μέσα από την αδιάκοπη μεταβολή των ορίων του.

Συνιστώμενη βιβλιογραφία προς μελέτη:

Βιβλιογραφία Burbank J. και Frederick Cooper, Empires in World History: Power and the Politics of Difference, Princeton University Press, 2010. Fazila V., The Long Partition and the Making of South East Asia: Refugees, Boundaries, Histories, Columbia University Press, 2007. Φραδέλλος, K., “Κατοχικές κυβερνήσεις και έθνος” στο Χρήστος Χατζηιωσήφ (επιμ.), Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα: Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, Κατοχή, Αντίσταση 1940-1945, Γ2, Βιβλιόραμα, 2007, σ. 152-179. Gatrell P., The Making of the Modern Refugee, Oxford University Press, 2013. Gotovitch J. και Martin Conway (επιμ.), Europe in Exile: European Exile Communities in Britain 1940-45, Berghahn Books, 2001. Jackson As., Yasmin Khan και Gajendra Singh, An Imperial World at War: Aspects of the British Empire’s Experience, 1939-1945, Routledge, 2017. Jakubec P., “Together and Alone in Allied London: Czechoslovak, Norwegian and Polish Governments-in-Exile, 1940– 1945”, The International History Review 42.3 (2020), σ. 465-484. Judt T., Η Ευρώπη μετά τον πόλεμο, Αλεξάνδρεια, 2012. Μαζάουερ Μ., Σκοτεινή Ήπειρος: ο ευρωπαϊκός εικοστός αιώνας, Αλεξάνδρεια, 2011. McConnell F., “Governments-in-Exile: Statehood, Statelessness and the Reconfiguration of Territory and Sovereignty”, Geography Compass 3/5 (2009), σ. 1902-1919. Παπαστράτης Π., “Οι κυβερνήσεις εξορίας: ένα ευρωπαϊκό φαινόμενο”, στο Χρήστος Χατζηιωσήφ (επιμ.), Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα: Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, Κατοχή, Αντίσταση 1940-1945, Γ1, Βιβλιόραμα, 2007, σ. 196-259. Pappe Il., The Idea of Israel: a History of Power and Knowledge, Verso, 2014. Tempo C., Americans at the Gate: The United States and Refugees during the Cold War, Princeton University Press, 2009. Wyman M., DPs: Europe’s Displaced Persons, 1945-1951, Cornell University Press, 1998.