ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΕΟΤΕΡΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Αντικείμενο του μαθήματος είναι η νεότερη και σύγχρονη ελληνική ιστορία, από την εποχή της Επανάστασης του 1821 και της δημιουργίας του ελληνικού κράτους έως την πτώση της στρατιωτικής δικτατορίας το 1974 και τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης. Στο πλαίσιο του μαθήματος παρουσιάζονται τα πορίσματα και οι ερμηνείες της σύγχρονης ιστοριογραφικής έρευνας που επιτρέπουν την κατανόηση των εξελίξεων και των διαδικασιών μέσα από τις οποίες διαμορφώθηκε η κοινωνία και το κράτος στη νεότερη και σύγχρονη Ελλάδα, σε συνάρτηση με την ευρύτερη ευρωπαϊκή και παγκόσμια ιστορία. Ειδικότερα, εξετάζονται τα μείζονα διακυβεύματα αυτής της διαδρομής, όπως είναι η συγκρότηση του ελληνικού εθνικού κράτους, η Μεγάλη Ιδέα και ο αλυτρωτισμός, η διακυβέρνηση και η πολιτική συμμετοχή, οι θεσμικές και πολιτειακές μεταβολές. Επίσης, παρουσιάζονται τα σημαντικότερα ιδεολογικό-πολιτικά ρεύματα, οι μεταπλάσεις του πολιτικού/κομματικού πεδίου, τα ζητήματα που προκαλούν κοινωνικοπολιτικές εντάσεις, αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις, καθώς και οι κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές συνέπειες της συμμετοχής της Ελλάδας στους βαλκανικούς και στους παγκόσμιους πολέμους. Τέλος, αναλύεται η εξέλιξη, η προσαρμογή και η αλλαγή των χαρακτηριστικών και της δομής της οικονομίας και της κοινωνίας από τις απαρχές της συγκρότησης του ελληνικού κράτους έως το τελευταίο τέταρτο του 20ού αιώνα.

Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες που θα ολοκληρώσουν επιτυχώς το μάθημα θα αποκτήσουν:

Μια γενική εποπτεία των σημαντικότερων πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών εξελίξεων, αλλαγών και μετασχηματισμών στην Ελλάδα του 19ού και του 20ού αιώνα.

Μια γενική εποπτεία των πορισμάτων και των ερμηνειών της σύγχρονης ιστοριογραφικής έρευνας για την ελληνική ιστορία του 19ου και του 20ού αιώνα.

Θα έχουν επίσης την ικανότητα:

α) να παρουσιάζουν με κριτικό τρόπο τις πολιτικές, οικονομικο-κοινωνικές και στρατιωτικές εξελίξεις στη νεότερη και σύγχρονη ελληνική ιστορία.

β) να αναλύουν τις σημαντικότερες πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές μεταβολές στην ελληνική ιστορία του 19ού και του 20ού αιώνα σε συνάρτηση με την ευρωπαϊκή, βαλκανική και παγκόσμια ιστορία.

Αναλυτικότερα, ο σχεδιασμός του εκπαιδευτικού υλικού, της διδασκαλίας αλλά και της αξιολόγησης των φοιτητών/τριών σκοπεύουν στα κάτωθι μαθησιακά αποτελέσματα:

Γνωσιακά: Να αναγνωρίζουν τις σημαντικότερες εξελίξεις και αλλαγές στην ελληνική ιστορία του 19ού και του 20ού αιώνα, ιδίως στα πεδία της πολιτικής, της οικονομίας και της κοινωνίας.

Κατανόηση: Να εξηγούν τις πολιτικές, ιδεολογικές και κοινωνικές αντιπαραθέσεις, εντάσεις και συγκρούσεις στη νεότερη και σύγχρονη ελληνική ιστορία με βάση τα πορίσματα της σύγχρονης ιστοριογραφίας.

Εφαρμογή: Να αξιοποιούν ερευνητικά και διδακτικά τα πορίσματα της σύγχρονης ιστοριογραφικής έρευνας για την ελληνική ιστορία του 19ού και του 20ού αιώνα.

Ανάλυση: Να συνδυάζουν τις πολιτειακές μεταβολές και τις ιδεολογικο-πολιτικές εξελίξεις από τη δημιουργία του ελληνικού κράτους έως τη Μεταπολίτευση με τις ριζικές αλλαγές στα βασικά χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας.

Σύνθεση: Να εξηγούν τις ιστορικές εξελίξεις στα πεδία της πολιτικής, της οικονομίας, της κοινωνίας, της διπλωματίας και του πολέμου στη νεότερη και σύγχρονη ελληνική ιστορία σε συνάρτηση με την ευρωπαϊκή, βαλκανική και παγκόσμια ιστορία.

Αξιολόγηση: Να αποτιμούν με κριτικό τρόπο τις πολιτικές, ιδεολογικές και κοινωνικές αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις στον ελληνικό 19^ο και 20^ο αιώνα. 

1η εβδομάδα: Εισαγωγή στο αντικείμενο του μαθήματος

2η εβδομάδα: Συγκρότηση κράτους και πολιτειακές μεταβολές

3η εβδομάδα: Πολιτικό πεδίο Ι: από την Επανάσταση στον Μεσοπόλεμο

4η εβδομάδα: Μεγάλη Ιδέα  και αλυτρωτισμός

5η εβδομάδα: Κατοχή – Αντίσταση – Εμφύλιος

6η εβδομάδα: Πολιτικό πεδίο ΙΙ: από την «καχεκτική δημοκρατία» στη Μεταπολίτευση

7η εβδομάδα: Ζητήματα κοινωνικής ενσωμάτωσης και αποκλεισμού

8η εβδομάδα: Πληθυσμιακές και κοινωνικές μεταβολές

9η εβδομάδα: Οικονομία και κράτος

10η εβδομάδα: Ο κόσμος των αγροτών και το αγροτικό ζήτημα

11η εβδομάδα: Από το γυναικείο ζήτημα στο φεμινισμό

12η εβδομάδα: Η ιστοριογραφία της νεοελληνικής ιστορίας

13η εβδομάδα: Ανακεφαλαίωση μαθήματος

• Γ. Βούλγαρης, Κ. Κωστής, Σ. Ριζάς (επιμ.), Ο μεγάλος μετασχηματισμός. Κράτος και πολιτική στην Ελλάδα του 20ού αιώνα, Αθήνα, Πατάκης, 2020.
• Γ. Δερτιλής, Ιστορία της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας, 1750-2015, Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2018.
• Κ. Κωστής, ‘Τα κακομαθημένα παιδιά της ιστορίας’. Η διαμόρφωση του νεοελληνικού κράτους, 18ος-21ος αιώνας, Αθήνα, Πατάκης, 2018.
• Αντ. Λιάκος, Ο ελληνικός 20ος αιώνας, Αθήνα, Πόλις, 2019.
• Αντ. Λιάκος, Ε. Γαζή (επιμ.), Η συγκρότηση του ελληνικού κράτους. Διεθνές πλαίσιο, εξουσία και πολιτική τον 19ο αιώνα, Αθήνα, Νεφέλη, 2008.
• Αντ. Μωϋσίδης, Σπ. Σακελλαρόπουλος (επιμ.), Η Ελλάδα στον 19ο και 20ο αιώνα. Εισαγωγή στην ελληνική κοινωνία, Αθήνα, 2010.
• Β. Παναγιωτόπουλος (επιμ.), Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, 1770-2000, τ. 1-10, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 2003-2004.
• Χρ. Χατζηιωσήφ (επιμ.), Ιστορία Ελλάδας του 20ού αιώνα, τ. Α1-Γ2, Αθήνα, Βιβλιόραμα, 1999-2007.

Οι παραδόσεις γίνονται με τη μέθοδο της μετωπικής διδασκαλίας, υποστηρίζονται με τη χρήση έντυπου και ηλεκτρονικού υλικού.

Αξιοποιούνται οι δυνατότητες της πλατφόρμας ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης του Ιονίου Πανεπιστημίου (Open eClass).

Γραπτές εξετάσεις στην ελληνική γλώσσα. Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες καλούνται να απαντήσουν σε ερωτήσεις ανάπτυξης σε θέματα-ζητήματα που καλύπτονται από τη βιβλιογραφία του μαθήματος και αναλύονται στις εβδομαδιαίες παραδόσεις-διαλέξεις.