ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, 15ος - 19ος ΑΙΩΝΑΣ

To μάθημα αποτελεί μία σύντομη εισαγωγή στην οικονομική ιστορία από την αυγή των νεότερων χρόνων ως τα τέλη του 19^ου αιώνα. Ως τέτοια, καλύπτει τα βασικά χαρακτηριστικά και στάδια εξέλιξης της παγκόσμιας οικονομίας από την εποχή των ανακαλύψεων, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στην Ευρώπη. Παράλληλα, εξετάζει ειδικότερα θέματα, όπως η εξέλιξη του χρήματος και της πίστης, οι συνέπειες του διεθνούς εμπορίου και ο γενικότερος ρόλος των θεσμών και της κουλτούρας στην ερμηνεία των σχετικών οικονομικών επιδόσεων στη μακρά διάρκεια.

Το μάθημα είναι οργανωμένο σε θεματικές ενότητες. Οι πρώτες δίνουν έμφαση σε βασικές έννοιες και θεωρητικά εργαλεία (το μαλθουσιανό υπόδειγμα, φθίνουσες αποδόσεις και θεωρίες οικονομικής ανάπτυξης, κ.ά.), ενώ δίνεται η ευκαιρία για μια παρέκβαση στην οικονομική ιστορία των πανδημιών· οι επόμενες θεματικές ενότητες καλύπτουν την αφετηρία της μεσαιωνικής οικονομίας στην Ευρώπη, τον Αραβικό Κόσμο και την Κίνα, την περίοδο της Ευρωπαϊκής επέκτασης, 1500-1700, τη Βιομηχανική Επανάσταση στη Βρετανία και τη διάδοσή της σε άλλες χώρες.  

To μάθημα αποσκοπεί στην εξοικείωση των φοιτητών με βασικές οικονομικές έννοιες αλλά και με ορισμένα από τα θεμελιώδη ερωτήματα που απασχολούν την οικονομική ιστορία ως ερευνητικό πεδίο· παράλληλα, φιλοδοξεί να αναδείξει τη σημασία των οικονομικών παραμέτρων στην ερμηνεία των ιστορικών φαινομένων.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση των σπουδών στο μάθημα οι φοιτητές θα είναι σε θέση να:

• περιγράψουν τις περιόδους και τα βασικά σημεία καμπής της νεότερης οικονομικής ιστορίας·
• συγκρίνουν τις επιδόσεις επιμέρους (μεγάλων) γεωγραφικών περιοχών·
• ορίσουν την έννοια της οικονομικής ανάπτυξης, να αναλύσουν και να ιεραρχήσουν τους βασικούς προσδιοριστικούς της παράγοντες·
• συζητήσουν και να συγκρίνουν διαφορετικές ερμηνείες της Μεγάλης Απόκλισης και της βιομηχανικής επανάστασης·
• χρησιμοποιούν και να ερμηνεύουν διαγράμματα και πίνακες με ιστορικά οικονομικά στοιχεία.

H ύλη οργανώνεται σε επτά θεματικές ενότητες. Κάθε θεματική ενότητα καταλαμβάνει μία ή περισσότερες συναντήσεις στα πλαίσια του μαθήματος. Το αναλυτικό περιεχόμενο κάθε ενότητας, καθώς και η βιβλιογραφία που τη συνοδεύει αναρτάται στο e-class στην πορεία του εξαμήνου. Οι βασικές θεματικές ενότητες είναι οι ακόλουθες:

Α. Εισαγωγή: το ΑΕΠ και η μέτρηση της ευημερίας, 15ος-19ος αιώνας

B. Μεγέθυνση: ένα θεωρητικό υπόδειγμα οικονομικής ανάπτυξης

Γ. Παρέκβαση: Επιδημίες

Δ. Αφετηρία: Κινέζοι, Άραβες και Ευρωπαίοι τον Μεσαίωνα

Ε. Επέκταση: 1500-1700

ΣΤ. Επανάσταση: η Βιομηχανική Επανάσταση και οι επιπτώσεις της

Ζ. Διάδοση: η βιομηχανική επανάσταση στον υπόλοιπο κόσμο

Landes, David S. (2005) [1998], Ο πλούτος και η φτώχεια των εθνών: γιατί μερικά έθνη είναι τόσο πλούσια και μερικά τόσο φτωχά. Αθήνα: Εκδοτικός Οίκος Λιβάνη.

Persson, Karl Gunnar & Sharp, Paul (2018) [2015], Οικονομική ιστορία της Ευρώπης: γνώση, θεσμοί και ανάπτυξη από το 600 μέχρι σήμερα. Αθήνα: Εκδόσεις Διπλογραφία.

Κοcka, Jürgen (2021) [2014], Ιστορία του Καπιταλισμού. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.

Heilbroner, Robert L. & Mildberg, William (2010) [2008], H γένεση της οικονομικής κοινωνίας. Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική.

Χρήση προβολέα (projector) για προβολή πινάκων, διαγραμμάτων, χαρτών και διαφανειών στη διάρκεια του μαθήματος. Υποστήριξη διδασκαλίας μέσω πλατφόρμας e-class για διαχείριση ανακοινώσεων, διαμοιρασμό εγγράφων, ασκήσεις και επικοινωνία με φοιτητές. Χρήση e-mail για επικοινωνία με τους φοιτητές.

Τελικές γραπτές εξετάσεις στα ελληνικά και (προαιρετική) συμμετοχή σε μία ενδιάμεση εξέταση προόδου στη διάρκεια του εξαμήνου. Λεπτομέρειες στο ειδικό έγγραφο «Τρόπος εξέτασης μαθήματος & κανόνες βαθμολόγησης» που είναι αναρτημένο στο e-class του μαθήματος).