ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Το Βυζάντιο, όπως έχει καθιερωθεί να ονομάζεται το Ανατολικό Ρωμαϊκό Κράτος μετά την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης από τον Κωνσταντίνο Α΄, για αιώνες ήταν το πιο ισχυρό κράτος του Μεσαίωνα, και αποτελούσε πρότυπο για τους γείτονές του σε Δύση και Ανατολή. Το μάθημα αποτελεί εισαγωγή στην ιστορία και τον πολιτισμό της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Με αφετηρία την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης από τον Κωνσταντίνο (324) και φθάνοντας ως την Άλωσή της από τους Οθωμανούς (1453), οι φοιτητές θα γνωρίσουν την ιστορική εξέλιξη, την κοινωνική οργάνωση, την ιδεολογία, τους θεσμούς και την οικονομία, τον πολιτισμό και τις τέχνες του Βυζαντίου. Παράλληλα θα τεθούν τα ζητήματα της συγκρότησης της αυτοκρατορικής ορθοδοξίας, της συνεργασίας και της σύγκρουσης με την Ανατολή (Περσία, Άραβες, Σελτζούκους…), αλλά και με τη Δύση.

Με την ολοκλήρωση του μαθήματος στο μάθημα ο φοιτητής/τρια:

• Θα εξοικειωθεί με την ιστορία, τους θεσμούς, τον πολιτισμό του Βυζαντινού κράτους.
• Θα γνωρίσει την συμβολή του Βυζαντίου στον σύγχρονο Δυτικό πολιτισμό και τις κοινωνίες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου.
• Θα εντρυφήσει στις αιτίες και τις αφορμές για την αποξένωση και την σύγκρουση της ορθόδοξης Ανατολής με την καθολική Δύση.
• Θα προβληματιστεί για την σχέση πολιτικής και εκκλησιαστικής εξουσίας και για την επίδρασή τους στην καθημερινή ζωή
• Θα διδαχθεί να αντιμετωπίζει κριτικά τις πηγές της βυζαντινής ιστορίας καθώς και την σχετική σύγχρονη βιβλιογραφία

1η εβδομάδα: Εισαγωγή στις βυζαντινές σπουδές. Πηγές και βασικές έννοιες

2η εβδομάδα: Από τον Κωνσταντίνο στον Ιουστινιανό (324-565)

3η εβδομάδα: Μια κοινωνία σε κίνηση. Ο Χριστιανισμός, οι νέες ηγεσίες και οι πόλεις.

4η εβδομάδα: Από τον Ιουστίνο Β΄ στον Ιουστινιανό Β΄ (565-711)  

5η εβδομάδα: Τα Θέματα και η στρατιωτικοποίηση της κοινωνίας

6η εβδομάδα: Η δυναστεία των Ισαύρων και η Εικονομαχία (717-842)

7η εβδομάδα: Η Μακεδονική δυναστεία και το απόγειο της Βυζαντινής ισχύος (867-1025)

8η εβδομάδα: Μια αναπτυσσόμενη κοινωνία. Η τέχνη και ο πολιτισμός.

9η εβδομάδα: Η εποχή των Κομνηνών και των Αγγέλων (1081-1204)

10η εβδομάδα: Βυζάντιο και Σταυροφόροι

11η εβδομάδα: Η εποχή των Παλαιολόγων (1261-1453)

12η εβδομάδα: Η κοινωνία σε άμυνα. Η τελευταία Βυζαντινή «Αναγέννηση»

13η εβδομάδα: Το Βυζάντιο μετά το Βυζάντιο. Ανακεφαλαίωση και συμπεράσματα

M. Angold, Η βυζαντινή αυτοκρατορία 1025-1204. Μια πολιτική ιστορία, μτφρ. Ε. Καργιανιώτη, Αθήνα 2008 

A. Cameron, Οι Βυζαντινοί, μτφρ. Γ. Τζήμας, επ. επιμ. Η. Γιαρένης, Αθήνα 2009

G. Dagron, Η γέννηση µιας πρωτεύουσας, μτφρ. Μαρίνα Λουκάκη, Αθήνα 2000

T. E. Gregory, A History of Byzantium, Chichester 2010

John Haldon (επιμ.), The Social History of Byzantium, Chichester 2009

Anthony Kaldellis, Streams of Gold, Rivers of Blood: The Rise and Fall of Byzantium, 955 A.D. to the First Crusade, Οξφόρδη, 2017

Ι. Ε. Καραγιαννόπουλος, Το Βυζαντινό Κράτος. Θεσσαλονίκη 2001

Ralf - Johannes Lillie, Εισαγωγή στη Βυζαντινή Ιστορία, μτφρ. Χρ. ∆. Τσατσούλης, επιµ. Χρ. Σταυράκος Αθήνα 2007.

S.P. Karpov, Ιστορία της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας, µτφρ. Ευγενία Κριτσέφσκαγια – Αγγελική Ευσταθίου, Αθήνα 2017

C. Mango, Βυζάντιο. Η αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης, μτφρ. Δ. Τσουγκαράκης, Αθήνα 1991

Donald M. Nicol. Οι τελευταίοι αιώνες του Βυζαντίου (1261-1453), μτφρ. Στάθης Κομνηνός, Αθήνα 1996

D. Nicol, Το ∆εσποτάτο της Ηπείρου 1267-1479. Μια συνεισφορά στην Ιστορία της Ελλάδος κατά τον Μεσαίωνα, Αθήνα 1991.

G. Ostrogorsky, Ιστορία του Βυζαντινού κράτους, τ. Α΄ - Γ΄, Αθήνα1993

G.K. Savvidis, B. Hendrickx, Εισαγωγή στη βυζαντινή ιστορία (284-1461), Αθήνα 2011

Jonathan Shepard (επιμ.), The Cambridge History of the Byzantine Empire c.500–1492, Cambridge 2009

W. Treadgold, Βυζάντιο. Επίτομη ιστορία, Θεσσαλονίκη 2008

Mark Whittow, The Making of Byzantium ( 600-1025), Berkeley 1996

Αικ. Χριστοφιλοπούλου, Βυζαντινή Ιστορία τ. Α΄-Γ΄. Θεσσαλονίκη 1996-2001

Διαλέξεις.
Ανάλυση, σχολιασμός και συζήτηση γραπτών πηγών και οπτικοακουστικού υλικού.

.

Συγγραφή εργασίας, γραπτή εξέταση.