ΤΥΠΟΣ, ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ

Στο μάθημα εξετάζεται η σημασία του Τύπου ως ιστορικής πηγής με την παράλληλη αξιοποίηση των σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων. Παρουσιάζεται η ιστορία του ελληνικού τύπου (1770-2000) και αναλύεται η συμβολή του ως πεδίο παραγωγής Δημόσιας Ιστορίας. Σε αυτό το πλαίσιο διερευνώνται διαφορετικά ιστορικά γεγονότα του ελληνικού 19ου και του 20ου αιώνα και οι ποικίλες προσλήψεις τους στα έντυπα κάθε εποχής. Έμφαση δίνεται στα σύγχρονα ψηφιακά αποθετήρια και τις βάσεις δεδομένων ελληνικών εφημερίδων και περιοδικών ως εργαλεία ιστοριογραφικής έρευνας, καθώς και σε ειδικά  λογισμικά τα οποία συμβάλλουν στην ποσοτική ανάλυση των ποικίλων πληροφοριών που εντοπίζονται στον Τύπο.

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση αυτού του μαθήματος οι φοιτητές/οι φοιτήτριες θα πρέπει:

• Να κατανοούν τη σημασία του Τύπου ως ιστορικής πηγής και να γνωρίζουν τη μεθοδολογικά εργαλεία ώστε να είναι σε θέση να τον αξιοποιήσουν για έρευνα.
• Να αντιλαμβάνονται τη σημασία του Τύπου ως σημαντικού παράγοντα της Δημόσιας Σφαίρας, αλλά και ως πεδίου παραγωγής Δημόσιας Ιστορίας.
• Να είναι σε θέση να αξιοποιούν τα κυριότερα ψηφιακά αποθετήρια για τον Τύπο και να μπορούν να χειριστούν άλλα βασικά ψηφιακά εργαλεία.
• Να κατανοούν όρους όπως: επιφυλλίδα, ελευθεροτυπία, άρθρο γνώμης, στήλη, περιοδικά ποικίλης ύλης, εκδότες κ.α.
• Να έχουν αναπτύξει ελεύθερη, δημιουργική και επαγωγική σκέψη.

1^η εβδομάδα: Οι απαρχές του Τύπου

2^η εβδομάδα: Ο Τύπος ως θεμέλιο της Δημόσιας Σφαίρας και ως πεδίο Δημόσιας Ιστορίας.

3^η εβδομάδα: Η σημασία του Τύπου ως ιστορικής πηγής και η μεθοδολογία της έρευνας

4^η εβδομάδα: Συλλογές και ψηφιακά αποθετήρια σχετικά με τον Τύπο

5^η εβδομάδα: Ψηφιακά εργαλεία και εφαρμογές χρήσιμα στη μελέτη του Τύπου

6^η εβδομάδα: Οι απαρχές του ελληνικού τύπου και η επαναστατική περίοδος

7^η εβδομάδα: Ο Τύπος της Οθωνικής περιόδου

8^η εβδομάδα: Ο ελληνικός Τύπος κατά τη διάρκεια του β΄ μισού του 19^ου αιώνα

9^η εβδομάδα: Ο επτανησιακός Τύπος

10^η εβδομάδα: Ο ελληνικός Τύπος τις πρώτες δεκαετίες του 20^ου αιώνα

11^η εβδομάδα: Ο τύπος της Κατοχικής περιόδου και τα έντυπα του εμφύλιου

12^η εβδομάδα: Ο Τύπος στη μετεμφυλιακή Ελλάδα και την περίοδο της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών

13^η εβδομάδα: Ο Τύπος στη Μεταπολίτευση

Ενδεικτική βιβλιογραφία:

Δρούλια Λουκία – Κουτσοπανάγου Γιούλα (επιμ.), Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού́ Τύπου (1784 - 1794), τ. Α ́, ΙΝΕ/ΕΙΕ, Αθήνα 2008.

Δρούλια Λουκία (επιμ.), Ο ελληνικός τύπος 1784 ως σήμερα: ιστορικές και θεωρητικές προσεγγίσεις, πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου, ΕΙΕ/ΙΝΕ, Αθήνα 2005.

Κουμαριανού Αικατερίνη, Ιστορία του ελληνικού Τύπου (18^ος-19^ος αιώνας), Ερμής, Αθήνα 2010.

Κουμαριανού́ Αικατερίνη, Ο Τύπος στον Αγώνα: 1821-1827, 3 τόμοι, Ερμής, Αθήνα1971.

Λούβη Λίνα, Περιγέλωτος Βασίλειον. Οι σατιρικές εφημερίδες και το εθνικό́ ζήτημα 1875-1886, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, Αθήνα 2002.

Μπαλτά Νάση – Παπαδημητρίου Δέσποινα, Σημειώσεις για την ιστορία του Τύπου, Οδυσσέας, Αθήνα 1993.

Μπαλτά Νάση, Η καρδιοβόρος αγωνία της κάλπης. Τύπος και βουλευτικές εκλογές την εποχή του Χαριλάου Τρικούπη 1881 - 1895, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2001.

Μπασάντης Διαμαντής, Ο Ημερήσιος Τύπος. Από́ τον 17ο στον 21ο αιώνα, Οδυσσέας, Αθήνα 2002.

Ταμπάκη Άννα – Σεχοπούλου Μαρία (επιμ.), Ο ελληνικός περιοδικός τύπος του 19ου αιώνα. Ερευνητικά́ ζητήματα - πορίσματα έρευνας, Πρακτικά́ Συνάντησης Εργασίας Νέων Ερευνητών, Τμήμα θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ , Αθήνα 2015.

Χατζηπαναγιώτη – Sangemeister Ίλια, Δέδε Κατερίνα, Δημητρόπουλος Δημήτρης, Παπαδάκη Ειρήνη (επιμ.), Έλεγχος ιδεών και λογοκρισία από́ τις απαρχές της ελληνικής τυπογραφίας μέχρι το Σύνταγμα του 1844, ΕΙΕ/ΙΝΕ, Αθήνα 2018.

.

Αξιοποίηση πολυτροπικού/ πολυμεσικού υλικού στη διδασκαλία,  επικοινωνία και συντονισμός μέσω του e-class. Αξιοποίηση και σύγχρονων ψηφιακών αποθετηρίων και εφαρμογών.

Η αξιολόγηση της επίδοσης γίνεται μετά από γραπτή εξέταση.