Περιγράμματα Μαθημάτων Οδηγού Σπουδών

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

Διδάσκων/ουσα: Αποστολίδου Άννα
Κωδικός Μαθήματος: ΚΑΝ201
Τύπος Μαθήματος: Υποχρεωτικό Επιλογής
Επίπεδο Μαθήματος: Προπτυχιακό
Γλώσσα Μαθήματος: Ελληνικά
Τρόπος Παράδοσης: Πρόσωπο με πρόσωπο
Εξάμηνο: Ε΄
ECTS: 5
Σελίδα E Class: https://opencourses.ionio.gr/courses/DHI369/

Σύντομη Περιγραφή:

Στόχος του μαθήματος είναι να εξοικειώσει τις φοιτήτριες και τους φοιτητές με ορισμένες βασικές ανθρωπολογικές έννοιες μέσα από την κριτική εξέταση των ερμηνευτικών παραδειγμάτων που κυριάρχησαν στην κοινωνική και πολιτισμική ανθρωπολογία κατά τη διάρκεια του 19ου και του 20ου αιώνα. Το μάθημα εξετάζει, μεταξύ άλλων, τις σχολές της Βρετανικής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, της Γαλλικής Δομικής Ανθρωπολογίας και της Αμερικανικής Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας, καθώς και την συμβολή διαφορετικών επιστημονικών και πολιτικών ζυμώσεων που υπήρξαν καθοριστικές στη διαμόρφωση του αντικειμένου. Οι κεντρικοί θεματικοί άξονες περιλαμβάνουν την επίδραση της αποικιοκρατίας και του εξελικτισμού στην ανάδυση της ετερότητας, ζητήματα εθνοκεντρισμού, εξουσίας και ανισοτήτων, καθώς και την κριτική προσέγγιση της Δύσης ως πολιτισμικής κατασκευής.

Αντικειμενικοί Στόχοι - Επιδιωκόμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα:

Οι φοιτητές που θα ολοκληρώσουν επιτυχώς το μάθημα θα αποκτήσουν:

- Κατανόηση των βασικών ανθρωπολογικών εννοιών και ερμηνευτικών παραδειγμάτων που κυριάρχησαν στην κοινωνική και πολιτισμική ανθρωπολογία του 19ου και 20ου αιώνα.

- Εξοικείωση με τις κύριες σχολές σκέψης της Βρετανικής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, της Γαλλικής Δομικής Ανθρωπολογίας και της Αμερικανικής Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας.

- Δεξιότητες κριτικής ανάλυσης σχετικά με τις επιστημονικές και πολιτικές ζυμώσεις που διαμόρφωσαν το πεδίο της ανθρωπολογίας.

Θα έχουν επίσης:

α) Γνώση σχετικά με την επίδραση της αποικιοκρατίας και του εξελικτισμού στην ανάδυση της ετερότητας, καθώς και ζητήματα εθνοκεντρισμού, εξουσίας και ανισοτήτων.

β) Την ικανότητα να αναλύουν και να αξιολογούν τις κριτικές προσεγγίσεις της Δύσης ως πολιτισμικής κατασκευής.

γ) Θα έχουν αποκτήσει τη νοητική δεξιότητα να κρίνουν κριτικά και να ερμηνεύουν διαφορετικές ανθρωπολογικές σχολές και τις επιδράσεις τους στη σύγχρονη κοινωνική και πολιτισμική σκέψη.

Α) Γνωσιακά: Απόκτηση γνώσεων σχετικά με τις κύριες σχολές και θεωρίες της κοινωνικής και πολιτισμικής ανθρωπολογίας, καθώς και την ιστορική τους εξέλιξη.

Β) Κατανόηση: Κατανόηση της επίδρασης ιστορικών, πολιτικών και κοινωνικών παραγόντων στη διαμόρφωση της ανθρωπολογικής σκέψης και των ερμηνευτικών παραδειγμάτων.

Γ) Εφαρμογή: Εφαρμογή των θεωρητικών γνώσεων στην ανάλυση σύγχρονων κοινωνικών φαινομένων και πολιτισμικών πρακτικών.

Δ) Ανάλυση: Ικανότητα κριτικής ανάλυσης των ανθρωπολογικών θεωριών και της εφαρμογής τους σε διαφορετικά κοινωνικά και πολιτισμικά πλαίσια.

Ε) Σύνθεση: Σύνθεση και σύγκριση διαφορετικών ανθρωπολογικών προσεγγίσεων και ανάπτυξη πρωτότυπων ερμηνειών και θεωριών.

ΣΤ) Αξιολόγηση: Ικανότητα αξιολόγησης της εγκυρότητας και της συνάφειας των ανθρωπολογικών θεωριών και της εφαρμογής τους στη μελέτη της ανθρώπινης κοινωνίας.

Περιεχόμενο (Syllabus):

Εβδομαδιαίες ενότητες

Εισαγωγή στην Ανθρωπολογία: Επισκόπηση βασικών ανθρωπολογικών εννοιών και της εξέλιξης του πεδίου, με έμφαση σε κύριες διαμάχες και μεθοδολογίες.

Εξελικτισμός και Αποικιοκρατία: Εξέταση των εξελικτικών θεωριών του 19ου αιώνα στην ανθρωπολογία και των συνδέσεών τους με την αποικιοκρατία, με παραδείγματα όπως οι E.B. Tylor και Lewis Henry Morgan.

Βρετανική Κοινωνική Ανθρωπολογία: Μελέτη της Βρετανικής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, με έμφαση στον δομολειτουργισμό και παραδείγματα από τους Bronislaw Malinowski και A.R. Radcliffe-Brown.

Γαλλική Δομική Ανθρωπολογία: Εισαγωγή στη Γαλλική Δομική Ανθρωπολογία, με έμφαση στις θεωρίες του Claude Lévi-Strauss και την ανάλυση της συγγένειας και των μύθων.

Αμερικανική Πολιτισμική Ανθρωπολογία: Μελέτη της Αμερικανικής Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας, με έμφαση στον πολιτισμικό σχετικισμό του Franz Boas και τα πολιτισμικά μοτίβα της Ruth Benedict.

Συμβολική και Ερμηνευτική Ανθρωπολογία: Επισκόπηση της συμβολικής και ερμηνευτικής ανθρωπολογίας, περιλαμβάνοντας την ερμηνευτική προσέγγιση του Clifford Geertz και το έργο του Victor Turner για τις τελετουργίες.

Σχολές σκέψης και εξέτασης της κοινωνίας: Συγκριτική αποτίμηση των τριών σχολών ανθρωπολογίας που μεσουράνησαν τον 20^ο αιώνα.

Φεμινιστική Ανθρωπολογία: Εξέταση της φεμινιστικής ανθρωπολογίας, με έμφαση στη δυναμική των φύλων και τις συμβολές των Sherry Ortner και Eleanor Leacock.

Μεταποικιακή Θεωρία: Εισαγωγή στην μεταποικιακής θεωρία στην ανθρωπολογία, με βασικές έννοιες από τους Edward Said, Homi Bhabha και Gayatri Spivak.

Εξουσία, Ανισότητα και Εθνοκεντρισμός: Ανάλυση ζητημάτων που σχετίζονται με την εξουσία, την ανισότητα και τον εθνοκεντρισμό, αντλώντας από τα έργα των Michel Foucault και Pierre Bourdieu.

Η Ανθρωπολογία της Παγκοσμιοποίησης: Μελέτη του αντίκτυπου της παγκοσμιοποίησης στους πολιτισμούς.

Κριτικές Προσεγγίσεις στις Δυτικές Πολιτισμικές Κατασκευές: Κριτική εξέταση των δυτικών πολιτισμικών κατασκευών και των επιπτώσεών τους, συζητώντας έννοιες όπως ο Οριενταλισμός και η Ευρωκεντρισμός.

Ανασκόπηση μαθήματος και Σύγχρονες Κατευθύνσεις στην Ανθρωπολογία: Ανακεφαλαίωση του περιεχομένου του μαθήματος και συζήτηση για μελλοντικές κατευθύνσεις στην ανθρωπολογία, όπως η ψηφιακή ανθρωπολογία και η ανθρωπολογία της κλιματικής αλλαγής.

Συνιστώμενη βιβλιογραφία προς μελέτη:

Τ. Η. Eriksen, Μικροί τόποι, μεγάλα ζητήματα, Αθήνα 2007.

G. Marcus & M.J. Fischer, Η ανθρωπολογία ως κριτική του πολιτισμού, Αθήνα 2016.

P.A. Erickson & L. D. Murphy, Ιστορία της ανθρωπολογικής σκέψης, Αθήνα 2023

Δ. Γκέφου-Μαδιανού, Ανθρωπολογική θεωρία και εθνογραφία: Σύγχρονες τάσεις, Αθήνα 2011

Δ. Γκέφου-Μαδιανού, Πολιτισμός και εθνογραφία. Από τον εθνογραφικό ρεαλισμό στην πολιτισμική κριτική, Αθήνα 2011

Διδακτικές και μαθησιακές μέθοδοι:

Συνδιασμός δια ζώσης διαλέξεων και ανάρτησης εκπ. υλικού στο eclass.

Χρηση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας:

Διαλέξεις με τη χρήση βιντεοπροτζέκτορα και την προβολή διαφανειών τύπου ppt

Υποστήριξη μαθησιακής διαδικασίας μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας και του eclass.

Κατά τη διάρκεια του μαθήματος θα αξιοποιηθούν και σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία με στόχο την οπτικοποίηση εννοιών, την προβολή σύντομων εθνογραφικών ντοκυμαντέρ και την επίσκεψη σε βάσεις δεδομένων με υλικό κατάλληλο προς ανθρωπολογική εξέταση

Μέθοδοι αξιολόγησης/βαθμολόγησης:

Διαμορφωτική αξιολόγηση: συμμετοχή σε ομαδοσυνεργατικές ασκήσεις, ομαδική συζήτηση και κριτική εξέταση βασικών εννοιών στη διάρκεια των διαλέξεων

Τελική αξιολόγηση: Γραπτή εξέταση με συνδυασμό ερωτήσεων σύντομης ανάπτυξης και ανάπτυξης δοκιμίων

Επιστροφή