ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

Σημείο τομής των ιστορικών χρόνων και ιδρυτική στιγμή της νεωτερικότητας, η Γαλλική Επανάσταση μπορεί να θεωρηθεί ως ένα συμβάν «χωρίς προηγούμενο». Αν και η συζήτηση για την καταγωγή της στη γενεαλογία των επαναστατικών φαινομένων παραμένει ακόμα ανοιχτή, η σημασία της για τον σύγχρονο κόσμο είναι θεμελιώδης. Χαρακτηριστικά όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι ατομικές ελευθερίες, η ισονομία, η κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, η φιλελεύθερη πολιτική και οικονομική ιδεολογία και η θεωρία της «επαναστατικής βίας» είναι προϊόντα των πολιτικών και κοινωνικών ζυμώσεων της περιόδου 1789-1799. Το μάθημα εστιάζει στα βαθύτερα αίτια της Γαλλικής Επανάστασης, στις διάφορες φάσεις της, στα αποτελέσματά της, στη μνήμη της επαναστατικής περιόδου και στις πολλαπλές αναγνώσεις της σε μεταγενέστερα χρόνια.  

Με την ολοκλήρωση του εξαμήνου οι φοιτητές/τριες θα είναι σε θέση να κατανοήσουν τη σημασία της Γαλλικής Επανάστασης ως σημείο τομής στη μελέτη των ιστορικών χρόνων.  Ιδιαίτερη σημασία θα δοθεί στην περιοδολόγηση και στα χαρακτηριστικά των διαδοχικών φάσεων της αλλά και στον ριζοσπαστικά νεωτερικό της χαρακτήρα. Συζητώντας το ιστοριογραφικό σχήμα της «Εποχής των Επαναστάσεων», οι φοιτητές/τριες θα είναι σε θέση να αντιληφθούν την Γαλλική Επανάσταση ως απαρχή μιας πανευρωπαϊκής κληρονομιάς επαναστατικών εξεγέρσεων αλλά και να εμβαθύνουν σε ειδικότερα ζητήματα της όπως η Τρομοκρατία, ο Εμφύλιος Πόλεμος, η ριζοσπαστικοποίηση, οι σχέσεις Κράτους και Εκκλησίας, η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη και η κατάργηση της δουλείας. Δεδομένου ότι το μάθημα είναι δομημένο με την φιλοδοξία οι φοιτητές/τρίες να εξοικειωθούν με την συγχρονικότητα της ιστορικής πρακτικής, η διδασκαλία στοχεύει στην παρουσίαση της ιστοριογραφικής συζήτησης γύρω από τις ερμηνείες της Γαλλικής Επανάστασης έτσι όπως αυτή διαμορφώθηκε από τον 18^ο αιώνα μέχρι τις μέρες μας.  

1^η Διάλεξη: Εισαγωγή. Στοιχεία για την θεωρία των επαναστάσεων.

2^η Διάλεξη: Η προεπαναστατική Γαλλία.

3^η Διάλεξη: Τα γεγονότα Ι: 1789 – 1794.

4^η Διάλεξη: Τα γεγονότα ΙΙ: 1794 – 1799.

5^η Διάλεξη: Η «Εποχή των Επαναστάσεων».

6^η Διάλεξη: Ειδικά θέματα Ι: τύπος και σαλόνια.

7^η Διάλεξη: Ειδικά θέματα ΙΙ: αυτοκρατορία και δουλεία.

8^η Διάλεξη: Η ιστοριογραφία της «εξισορρόπησης» : Edmund Burke – Hippolyte Taine.

9^η Διάλεξη: Η «φιλελεύθερη» ιστοριογραφία: François Guizot, François Mignet, Alexis de Tocqueville.

10^η Διάλεξη: Η 18^η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη και η «κλασική» ιστοριογραφία: Albert Mathiez, GeorgesLefebvre, Albert Soboul.

11^η Διάλεξη: Η «αναθεωρητική» στιγμή: François Furet – Denis Richet.

12^η Διάλεξη: Σύγχρονες ερμηνείες της βίας: Patrice Gueniffey – Annie Jourdan.

13^η Διάλεξη: «Ένα βότσαλο στη λίμνη»: ο Αδαμάντιος Κοραής και η Γαλλική Επανάσταση

(Παρατίθενται μόνο γενικά έργα και εγχειρίδια στην ελληνική γλώσσα. Συμπληρωματική ή ειδικότερη βιβλιογραφία θα παρέχεται ανά διάλεξη και κατά περίπτωση)

• Μπαλωτή Ξένη, Γαλλική Επανάσταση (1789-1799), Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2020.
• Μπαλωτή Ξένη, Η Γαλλική Επανάσταση. Η γέννηση της σύγχρονης δημοκρατίας, Περισκόπιο, Αθήνα 2005.
• Burke Edmund, Στοχασμοί για την επανάσταση στη Γαλλία, μτφ. Χρήστος Γρηγορίου, εκδόσεις Σαββάλας, Αθήνα 2010.
• Furet François – Richet Denis, Η γαλλική επανάσταση, μτφ. Βασιλική Μαργαρώνη, Ηλίας Αθανασιάδης, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 1997.
• Hobsbawm Eric, Η εποχή των επαναστάσεων (1789-1848), μτφ. Μαριέτα Οικονομοπούλου, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1990.
• Jourdan Annie, Νέα ιστορία της Γαλλικής Επανάστασης, μτφ. Κώστας Γαγανάκης, εκδόσεις Πόλις, Αθήνα 2023.
• Lefebvre Georges, Η Γαλλική Επανάσταση, μτφ. Σπύρος Μαρκέτος, ΜΙΕΤ, Αθήνα 2003.
• Mathiez Albert, Ιστορία της Γαλλικής Επανάστασης, μτφ. Αναστάσιος Γιανναράς, εκδόσεις Γκοβόστη, Αθήνα 2019.
• Vuillard Eric, 14^η Ιουλίου, μτφ. Μανώλης Πιμπλής, εκδόσεις Πόλις, Αθήνα 2019.

Μετωπικές διαλέξεις

Χρήση Τ.Π.Ε. στη διδασκαλία και στην επικοινωνία με τους φοιτητές, χρήση ηλεκτρονικής πλατφόρμας, powerpoint και έντυπου υλικού.

Γραπτή εξέταση