ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Ι

Διδάσκονται οι βασικές αρχές του γνωστικού αντικειμένου της Ιστορικής Γεωγραφίας, με επίκεντρο την αμφίδρομη σχέση μεταξύ ανθρώπου και χώρου στη μακρά χρονική διάρκεια, δηλαδή πώς οι ανθρώπινες κοινωνίες διαμορφώνουν ή καθορίζουν τον περιβάλλοντα χώρο, αλλά και πώς ο άνθρωπος επηρεάζεται από αυτόν. Λαμβάνοντας ως χώρο αναφοράς τη Μεσόγειο, εξετάζεται η έννοια του χώρου στην ιστορία, στις παρακάτω διδακτικές ενότητες: Εισαγωγή στην Ιστορική Γεωγραφία· Πηγές της Ιστορικής Γεωγραφίας· Εξέλιξη της Χαρτογραφίας και των απεικονίσεων του Τοπίου· Μεσόγειος, Χώρος και Ιστορία (ο ορεινός χώρος, ο πεδινός χώρος, ο θαλάσσιος χώρος, ο νησιωτικός χώρος και ο αστικός χώρος καθώς και η ιστορία των Μεσογειακών πόλεων)· Ο Χώρος της Μεσογείου και ο Άνθρωπος (ο άνθρωπος δημιουργός του περιβάλλοντος του, το τοπίο και η επίδρασή του στη ζωή των ανθρώπινων κοινωνιών)· Μεσόγειος: μία Οικονομία - Κόσμος (οι βασικοί νόμοι μιας «οικονομίας - κόσμος», ο μεσογειακός χώρος και η οικονομία 12ος-18ος αι., μετακινήσεις ανθρώπων και αγαθών). Σε φροντιστηριακό επίπεδο γίνονται αναλύσεις ιστορικών μαρτυριών σχετικών με την αμφίδρομη σχέση ανθρώπινων κοινωνιών και περιβάλλοντος στις διάφορες ιστορικές περιόδους. Δίνεται έμφαση στην αντίληψη του χώρου και στην εκμετάλλευσή του από τον άνθρωπο (μέσω της κίνησης πληθυσμών και της διακίνησης αγαθών) στη διαχρονία, τόσο σε καθημερινό-πρακτικό όσο και σε θεωρητικό επίπεδο με βάση τις εργασίες φοιτητών και τις παρουσιάσεις τους κατά τη διάρκεια του μαθήματος.

Γίνονται αναλύσεις ιστορικών μαρτυριών σχετικών με την αμφίδρομη σχέση ανθρώπινων κοινωνιών και περιβάλλοντος στις διάφορες ιστορικές περιόδους. Δίνεται έμφαση στην αντίληψη του χώρου και στην εκμετάλλευσή του από τον άνθρωπο στη διαχρονία, τόσο σε καθημερινό-πρακτικό όσο και σε θεωρητικό επίπεδο.

To μάθημα δομείται στη θεωρητική προσέγγιση και ανάλυση του χώρου στις διάφορες ιστορικές περιόδους και στην ανάλυση ιστορικών μαρτυριών, στη σύνταξη και παρουσίαση εργασιών από τους εμπλεκόμενους φοιτητές.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση των σπουδών στο μάθημα ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να:

• κατανοήσει τις βασικές αρχές του γνωστικού της αντικειμένου, με επίκεντρο την αμφίδρομη σχέση του ανθρώπου και του χώρου μέσα στη μακρά χρονική διάρκεια, δηλαδή πώς οι ανθρώπινες κοινωνίες διαμορφώνουν ή καθορίζουν τον περιβάλλοντα χώρο, αλλά και πώς ο άνθρωπος επηρεάζεται από αυτόν.
• ερευνήσει, να μελετήσει, να συντάξει και να παρουσιάσει γραπτή εργασία.

1η εβδομάδα:
Εισαγωγή στην Ιστορική Γεωγραφία
Μελέτη και ανάλυση ιστορικών μαρτυριών

2η εβδομάδα:
Πηγές της Ιστορικής Γεωγραφίας
Μελέτη και ανάλυση ιστορικών μαρτυριών

3η εβδομάδα:
Εξέλιξη της Χαρτογραφίας και των απεικονίσεων του Τοπίου
Μελέτη και ανάλυση ιστορικών μαρτυριών

4η εβδομάδα:
Μεσόγειος, Χώρος και Ιστορία (ο ορεινός χώρος)
Μελέτη και ανάλυση ιστορικών μαρτυριών

5η εβδομάδα:
Μεσόγειος, Χώρος και Ιστορία (ο πεδινός χώρος)
Μελέτη και ανάλυση ιστορικών μαρτυριών

6η εβδομάδα:
Μεσόγειος, Χώρος και Ιστορία (ο θαλάσσιος χώρος)
Μελέτη και ανάλυση ιστορικών μαρτυριών

7η εβδομάδα:
Μεσόγειος, Χώρος και Ιστορία (ο νησιωτικός χώρος)
Μελέτη και ανάλυση ιστορικών μαρτυριών

8η εβδομάδα:
Μεσόγειος, Χώρος και Ιστορία (ο αστικός χώρος)
Μελέτη και ανάλυση ιστορικών μαρτυριών

9η εβδομάδα:
Ο Χώρος της Μεσογείου και ο Άνθρωπος (ο άνθρωπος δημιουργός του περιβάλλοντος του, το τοπίο και η επίδρασή του στη ζωή των ανθρώπινων κοινωνιών)
Μελέτη και ανάλυση ιστορικών μαρτυριών

10η εβδομάδα:
Μεσόγειος: μία Οικονομία - Κόσμος (οι βασικοί νόμοι μιας «οικονομίας - κόσμος», ο μεσογειακός χώρος και η οικονομία 12ος-18ος αι.)
Μελέτη και ανάλυση ιστορικών μαρτυριών

11η εβδομάδα:
Παρουσιάσεις εργασιών

12η εβδομάδα:
Παρουσιάσεις εργασιών

13η εβδομάδα:
Παρουσιάσεις εργασιών

Braudel, Civilisation matérielle, économie et capitalisme, XVe -XVIIIe s..

F. Braudel, G. Duby, Η Μεσόγειος, άνθρωποι και πολιτισμική κληρονομιά.

F. Braudel, Η Μεσόγειος, ο χώρος και η Ιστορία, τ.Α, τ.Β, τ.Γ,  ΜΙΕΤ, Αθήνα, 1999

Marcel Roncayolo, La ville et ses territoires.

F. Braudel, Υλικός πολιτισμός, οικονομία και καπιταλισμός (15^ος-18^ος αι.) Τόμοι Α΄ και Β΄.

Δ. Ανωγιάτης-Pelé, Δρόμοι και διακίνηση στον Ελλαδικό χώρο κατά το 18ο αι.

Τ. Hall, Αστική γεωγραφία.

Ιστορική γεωγραφία της Ελλάδος και της ανατολικής μεσογείου (2013) Συλλογικό, Σταμούλης, Θεσ/νίκη.

F. Braudel, Η Μεσόγειος, ο χώρος και η Ιστορία. Marcel Roncayolo, La ville et ses territoires.

J Heers, La ville au Moyen Âge.

S. Roux, Le monde des villes au Moyen Âge XIe-XVe siècle. P. Claval, La logique des villes.   

Σταϊνχάουερ Γ., Ιστορική Γεωγραφία του αρχαίου κόσμου Ελλάδα-Ρώμη, Παπαδήμας, 2009.

Χρήση power point, ιστορικών πηγών, βίντεο και χρήση χαρτών, γεωγραφικό πρόγραμμα qgis.

Χρήση power point, ιστορικών πηγών, βίντεο και χρήση χαρτών, γεωγραφικό πρόγραμμα qgis.

Συγγραφή εργασίας.