Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΕΘΝΩΝ

Το μάθημα προσφέρει μια επισκόπηση της συγκρότησης των σύγχρονων εθνών της Βαλκανικής, εστιάζοντας στους κοινούς παράγοντες, είτε αυτοί εμφανίζονται ως παράλληλες είτε ως διαπλεκόμενες διαδικασίες. Επιχειρείται η συγκριτική προσέγγιση με σημεία αναφοράς τα οικεία παραδείγματα της ελληνικής αλλά και της γενικής ευρωπαϊκής ιστορίας, όπως και η ανάδειξη των φαινομένων εκείνων που εξέθρεψαν  το στερεότυπο της «πυριτιδαποθήκης της Ευρώπης». Το μάθημα εστιάζει χρονικά στον 19^ο αιώνα, αλλά τόσο αναδρομές στο απώτερο προ-εθνικό παρελθόν όσο και παρεκβάσεις στη διαδρομή του 20ου αιώνα θα είναι απαραίτητες. 

Εισαγωγή στην ιστορία των βαλκανικών λαών υπό το πρίσμα της εθνικής τους συγκρότησης

1. Εισαγωγικά
2. Θεωρίες της εθνικής συγκρότησης
3. Βαλκάνια – Νοτιοανατολική Ευρώπη: εννοιολογήσεις, ορισμοί και στερεότυπα
4. Οι αυτοκρατορικές κυριαρχίες
5. Θρησκευτικές-ομολογιακές, προεθνικές και εθνικές ταυτότητες στα Βαλκάνια
6. Το σερβικό εθνικό κίνημα: οι παράγοντες εθνικής αφύπνισης, η Σερβική Επανάσταση και η συγκρότηση του σερβικού εθνικού κράτους. Η περίπτωση του Μαυροβουνίου. Η εθνική πολιτική της Σερβίας κατά τον 19^ο αιώνα.
7. Το ρουμανικό εθνικό κίνημα: η εθνική αφύπνιση των Ρουμάνων και η πορεία προς την ένωση των Παραδουνάβιων Ηγεμονιών και τη δημιουργία του ρουμανικού εθνικού κράτους. Η διαμόρφωση του ρουμανικού εθνικού αφηγήματος.
8. Όψεις του εθνικού ζητήματος στην Αυτοκρατορία των Αψβούργων/Αυστροουγγαρία: τα  εθνικά κινήματα  των Νοτίων Σλάβων.
9. Το βουλγαρικό εθνικό κίνημα: οι παράγοντες διαμόρφωσης της βουλγαρικής εθνικής ιδεολογίας, η ίδρυση της Βουλγαρικής Εξαρχίας και οι βουλγαρικοί εθνικοί στόχοι.
10. Το αλβανικό εθνικό κίνημα: Οι παράγοντες διαμόρφωσης, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και οι πρώτες πολιτικές κινήσεις στα τέλη του 19^ου αιώνα.
11. Ανακεφαλαίωση

Jelavich, Barbara, Ιστορία των Βαλκανίων, τ. Α΄ 18^ος – 19^ος αι., μτφ. Χρ. Δεληστάθη, Αθήνα 2006.

Κατσόβσκα-Μαλιγκούδη Γιάννα, Οι Σλάβοι των Βαλκανίων. Εισαγωγή στην Ιστορία και τον Πολιτισμό τους, Αθήνα 2007.

Κιτρομηλίδης Π. Μ., Η Γαλλική Επανάσταση και η Νοτιοανατολική Ευρώπη, Ηράκλειο 2022³.

Mazower, Mark, Τα Βαλκάνια, μτφ. Κ. Κουρεμένος, Αθήνα 2013².

Σταματόπουλος Δ. (επιμ.) Πόλεμος και Επανάσταση στα Οθωμανικά Βαλκάνια (18^ος-20^ος αι.), Θεσσαλονίκη 2019.

Σταυριανός, Λευτέρης, Τα Βαλκάνια από το 1453 και μετά, μτφ. Ελ. Δελιβάνη, Θεσσαλονίκη 2007.

Μετωπική διδασκαλία

Power point

Γραπτή εξέταση