ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, ΟΙ ΠΟΛΕΙΣ-ΚΡΑΤΗ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΜΠΟΛΙΤΕΙΕΣ (ΤΕΛΟΣ 4ΟΥ ΑΙ. Π.Χ – 167 Π.Χ)

Η επέκταση της Μακεδονίας στον ελλαδικό χώρο (μέσα 4^ου αι. π.Χ.). Η πολιτική του ελέγχου μέσω εγκαθίδρυσης (ή υποβοήθησης) τιμοκρατικών ή και τυραννικών πολιτευμάτων στον κυρίως ελλαδικό χώρο. Οι  (ακραίες) διαφορές στην αντιμετώπιση της Μακεδονίας από τις πόλεις και τις συμπολιτείες, στο χώρο και στο χρόνο – οι σύμμαχοι και οι εχθροί της Μακεδονίας. Η επίδραση της Μακεδονίας στον οικονομικό-κοινωνικό και πολιτικό βίο των πόλεων και των συμπολιτειών. Ο καταλυτικός ρόλος των Ρωμαίων στον συσχετισμό δυνάμεων και στην τελική κατάρρευση του βασιλείου της Μακεδονίας.

Προαπαιτούμενο: καλό επίπεδο ανάγνωσης της αγγλικής γλώσσας.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του σεμιναρίου, οι φοιτητές θα πρέπει να είναι σε θέση να αναλύουν τις πληροφορίες των πηγών, να διατυπώνουν ερωτήματα, να ερμηνεύουν και να αποτιμούν τη δράση των Μακεδόνων βασιλέων, των  πολιτών και των ηγετών των πόλεων και των συμπολιτειών. Θα πρέπει επίσης να διακρίνουν μεταξύ των διαφόρων μορφών και βαθμών ελέγχου, καθώς και να κατανοήσουν ότι οι σχέσεις του μακεδονικού βασιλείου με τις πόλεις και τις συμπολιτείες παρουσιάζουν ποικίλες πτυχές.

• Η επέκταση της Μακεδονίας στον ελλαδικό χώρο στα μέσα του 4^ου αι. π.Χ., επί Φιλίππου Β΄ και ο ρόλος του στις σχέσεις των πόλεων-κρατών. – Οι ποικίλες συνέπειες της μάχης της Χαιρώνειας (338/7 π.Χ.) για τις πόλεις – Η Συμμαχία της Κορίνθου.
• Η πολιτική «του μαστίγιου και του καρότου» από τον Αλέξανδρο, στον ελλαδικό χώρο και στις πόλεις της Μ. Ασίας αντίστοιχα.
• Ο Πόλεμος του Άγιδος Γ ΄ της Σπάρτης κατά της Μακεδονίας – οι πολιτειακές συνέπειες της ήττας του για τους συμμάχους του.
• Η εποχή των Διαδόχων: πολιτειακές αναταραχές στις πόλεις, διάλυση της Αχαϊκής Συμπολιτείας, διαρκής άνοδος της Αιτωλικής Συμπολιτείας.
• Οι σχέσεις του Δημητρίου Πολιορκητή με τις ελληνικές πόλεις πριν και μετά την άνοδό του στο θρόνο της Μακεδονίας (τέλη 4^ου, αρχές 3^ου αι. π.Χ.).
• Αντίγονος Β΄ Γονατάς και ο ρόλος του στην εγκαθίδρυση ή υποστήριξη τυραννικών πολιτευμάτων.
• Η έχθρα μεταξύ Μακεδόνων και Αιτωλικής Συμπολιτείας και, ως συνέπεια, η (διαρκής) συμμαχία των Μακεδόνων με το Κοινό των Ακαρνάνων.
• Η έχθρα της Αχαϊκής Συμπολιτείας ενάντια στη Μακεδονία και η ολική αντιστροφή αυτής της πολιτικής λόγω της στρατιωτικής αναγέννησης της Σπάρτης.
• Η Πανελλήνια Συμμαχία υπό τον Αντίγονο Γ΄ Δώσωνα και στη συνέχεια υπό τον Φίλιππο Ε΄.
• Η συμμαχία της Αιτωλικής Συμπολιτείας με τους Ρωμαίους κατά της Μακεδονίας
• Οι επιθέσεις του Φιλίππου Ε΄ σε πόλεις της Μ. Ασίας.
• Η συμμαχία της Αχαϊκής Συμπολιτείας με τη Ρώμη στη διάρκεια του Β΄ Μακεδονικού πολέμου – η διαφοροποίηση κάποιων σημαντικών μελών (π.χ. ΄Αργος).
• Η διάλυση του μακεδονικού βασιλείου το 167 π.Χ.

Aigner-Foresti, L., Siewert, P., Doukellis, P. and Zecchini, Z. (eds), Ομοσπονδίες στον αρχαίο κόσμο, Αθήνα 2004.

Beck, H. and Funke, P. (eds), Federalism in Greek Antiquity, Cambridge 2015.

Briscoe, J., ‘The Antigonids and the Greek states, 276–196 BC’, in P. Garnsey and C.R. Whittaker, C.R.(eds), Imperialism in the Ancient World, Cambridge 1978, 145–58.

Buraselis, K. Das hellenistische Makedonien und die Agais. Forschungen zur Politik des Kassandros und der drei ersten Antigoniden (Antigonos Monophthalmos, Demetrios Poliorketes und Antigonos Gonatas) im Agäischen Meer und in Westkleinasien, Μόναχο 1983.

Cambridge Ancient History, VII.1 (1984), VII.2 (1989), VIII (1989), Cambridge.

Carney, E., King and Court in Ancient Macedonia: Rivalry, Treason and Conspiracy, Swansea 2015.

Chaniotis, A. War in the Hellenistic World, Oxford 2005.

Gehrke, H.-J., Ιστορία του ελληνιστικού κόσμου, μτφρ. Α. Χανιώτης, επιμ. Κ. Μπουραζέλης, Αθήνα 2000.

Hammond, N.G.L. & Walbank, F.W., Ιστορία της Μακεδονίας, III, Oxford [1988]

Hatzopoulos, M. B. Ancient Macedonia, Trends in Classics – Key Perspectives on Classical Research, Berlin 2020.

Le Bohec, S., Antigone Dôsôn, roi de Macédoine, Nancy 1993.

Larsen, J. A. O., Greek Federal States. Their Institutions and History, Oxford 1968.

Paschidis, P. Between City and King: Prosopographical Studies on the Intermediaries between the Cities of the Greek Mainland and the Aegean and the Royal Courts in the Hellenistic Period (322–190 BC), Meletemata 59, Athens 2008.

Roebuck, C. A., ‘The settlements of Philip II with the Greek states in 338 BC’, CPh 43, 1948, 73–92.

Roisman, J. & Worthington, I., A Companion to Ancient Macedonia, Wiley-Blackwell, Hoboken 2010.

Scherberich, K., Koinè symmachía. Untersuchungen zum Hellenenbund Antigonos’ III. Doson und Philipps V. (224–197 v. Chr.), Historia Einzelschriften 184, Stuttgart 2009.

Shipley, G. The Early Hellenistic Peloponnese. Politics, Economies, and Networks 338-197 BC.  Cambridge / New Υοrk 2018.

Walbank, F, W., Philip V, Cambridge 1940.

Waterfield, R., The Making of a King: Antigonus Gonatas of Macedon and the Greeks, Chicago 2021.

3ωρο σεμινάριο (39 ώρες συνολικά) βασιζόμενο στη μελέτη αρχαίων γραμματειακών πηγών και  επιγραφών. Στη διάρκεια του εξαμήνου οι φοιτητές οφείλουν να παρουσιάσουν (σε Power-point) επιμέρους θέματα βασιζόμενοι τόσο σε αρχαίες πηγές όσο και σε δευτερογενή βιβλιογραφία.

Προαπαιτούμενο: καλό επίπεδο ανάγνωσης της αγγλικής γλώσσας.

Οι αρχαίες πηγές μαζί με τα βασικά σημεία των μαθημάτων δίνονται ηλεκτρονικά (στο e-class).

H βαθμολογία βασίζεται τόσο στην προφορική συμμετοχή  (παρουσιάσεις επιμέρους θεμάτων= 50%) όσο και στην γραπτή επίδοση των φοιτητών σε τελική εργασία (περί τις 2000 λέξεις, 50%). Οι βαθμολογίες συμψηφίζονται.