Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ: ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΕΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΦΥΛΟΥ

Tο μάθημα εξετάζει κεντρικές πτυχές και απρόσμενες όψεις της παρουσίας και δράσης της γυναίκας στον βυζαντινό κόσμο.

Μελετώνται οι βασικοί κοινωνικοί ρόλοι τους οποίους η γυναίκα ανελάμβανε στην οικογένεια και στην ευρύτερη κοινωνία σε διάφορες όψεις: οικονομία, κοινωνικές σχέσεις, πνευματική ζωή, μοναχισμός, εκπαίδευση, πολιτισμός και πολιτική ζωή. Εντοπίζονται οι αντίστοιχες διάρκειες και τομές, ενώ επιχειρείται επικέντρωση και σε κάποια ενδιαφέροντα παραδείγματα τέλεσης και κοινωνικής επιτέλεσης αυτών των ρόλων.

Όξυνση κριτικής σκέψης για τους κοινωνικά προσδιορισμένους ρόλους του φύλου.

Εξέταση παραδοσιακών ρόλων και εντοπισμός στεεοτύπων.

Γνώση της οικονομικής, κοινωνικής και πνευματικής παρουσίας της γυναίκας στο Βυζάντιο.

Ανάπτυξη ικανοτήτων κατανόησης και σχολιασμού πρωτότυπων βυζαντινών κειμένων ως πηγών.

Μάθημα 1: Εισαγωγή σε βασικές έννοιες και όρους.

Μάθημα 2: Τα κοινωνικά φύλα στο Βυζάντιο. Άνδρες, γυναίκες και ευνούχοι.

Μάθημα 3: Η γυναίκα στην Ύστερη Αρχαιότητα και στην πρώιμη βυζαντινή περίοδο. Εξέταση Κειμένου 1.

Μάθημα 4: Η γυναίκα στον αιώνα του Ιουστινιανού, Ι. Εξέταση Κειμένου 2.

Μάθημα 5: Η γυναίκα στον αιώνα του Ιουστινιανού, ΙΙ: Εξέταση Κειμένου 3.

Μάθημα 6: Η περίπτωση της αυγούστας Θεοδώρας, Ι. 

Μάθημα 7: Η περίπτωση της αυγούστας Θεοδώρας, ΙΙ. Εξέταση Κειμένου 4.

Μάθημα 8: Η γυναίκα στην Εικονομαχία. Εξέταση Κειμένου 5.

Μάθημα 9: Η γυναίκα στην εποχή των Μακεδόνων αυτοκρατόρων. Εξέταση Κειμένου 6.

Μάθημα 10: Η γυναίκα στην εποχή των Κομνηνών και των Αγγέλων. Εξέταση Κειμένου 7.

Μάθημα 11: Η γυναίκα στην περίοδο μετά το 1204. Εξέταση Κειμένου 8.

Μάθημα 12: Η γυναίκα στην Παλαιολόγεια περίοδο. Εξέταση Κειμένου 9.

Μάθημα 13: Κοινωνικοί ρόλοι, στερεότυπα και ανατροπές. Συνόψιση των δεδομένων του εξαμηνιαίου μαθήματος.

J. Beaucamp,Le statut de la femme à Byzance (IVe - VII siècle), I. Le droit impérial, Παρίσι 1990.

J. Beaucamp,Le statut de la femme à Byzance (IVe - VIIe siècle), ΙΙ. Les pratiques sociales, Παρίσι 1992.

L. Connor, Women ofByzantium, Νέο Χέιβεν – Λονδίνο 2004.

L. Garland (επιμ.),Byzantine Women.Varieties of Experience, A.D. 800-1200, ’λντερσοτ 2006.

L. James(επιμ.),Men, Women and Eunuchs: Gender in Byzantium, Λονδίνο 1997.

I. Kalavrezou(επιμ.), Byzantine Women and their World, Νέο Χέιβεν 2003.

A. E.Laiou,«The role of Women in Byzantine Society», Jahrbuch der Öster-reichischen Byzantinistik 31 (1981), 233-260.

Κ. Νικολάου, Η θέση της γυναίκας στη βυζαντινή κοινωνία, Αθήνα 1993.

Κ. Νικολάου, Η γυναίκα στη μέση βυζαντινή εποχή, Αθήνα 2006.

Κ. Νικολάου, Έρωτας και πολιτική στο Βυζάντιο, Αθήνα 2021.

Κ. Νικολάου, Οι Βυζαντινές και ο πόλεμος, Αθήνα 2021.

Τζ. Ραβενιάνι, Θεοδώρα, μετάφρ. Σ. Μοσχονάς, Αθήνα 2019.

Α.-Μ. Talbot, Women and Religious Life in Byzantium, ’λντερσοτ 2001.

Διά ζώσης διδασκαλία.

Παρουσίαση θεματικής από τον διδάσκοντα, συζήτηση με τις/τους φοιτήτριες/φοιτητές.

Εξέταση πηγών από το πρωτότυπο με την ενεργό συμμετοχή των συμμετεχόντων.

Χρήση ασύγχρονης εκπαίδευσης ως συμπληρωματικού εργαλείου ενημέρωσης και αποστολής υλικού.

Αξιολόγηση: Γραπτή