Αποχαιρετώντας τον Ηλία Αντωνόπουλο (1940-2022)

Το Τμήμα Ιστορίας εκφράζει την βαθειά οδύνη του για τον θάνατο του Ομότιμου Καθηγητή Ηλία Αντωνόπουλου, ο οποίος έφυγε από τη ζωή την Κυριακή 13η Φεβρουαρίου 2022.

O Ηλίας Αντωνόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα την 1η Ιουνίου 1940. Σπούδασε στη Νομική και στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ήταν πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έλαβε ενεργά μέρος σε ανασκαφική έρευνα στην Αρχαία Κόρινθο και στο Γλυκύ Θεσπρωτίας με τον Δημήτρη Πάλλα. Στην συνέχεια ακολούθησε ειδικές σπουδές στην Ιστορία της Τέχνης στη Σορβόννη, στην École des Hautes Études και στο Collège de France (1974-1982), ενώ εκπόνησε διδακτορική διατριβή με τίτλο: Contribution à l' étude des abstractions personnifiées dans l'art médiobyzantin. Μετείχε σε διδασκαλία της έρευνας στην École des Hautes Études, Section des sciences religieuses με τη διεξαγωγή του εικονολογικού σεμιναρίου: Textes figurés et texte pictural: recherches d' iconographie byzantine (1982-1991). Ήταν από τα πρώτα μέλη ΔΕΠ του Ιονίου Πανεπιστημίου, και δίδαξε πλήθος μαθημάτων Ιστορίας της τέχνης στο Τμήμα Ιστορίας (1986-2007), με αντικείμενα που κινούνταν με ευελιξία, επάρκεια και κριτική ματιά στην ευρύτατη χρονική κλίμακα από την Ύστερη Αρχαιότητα έως και τον 20ό αιώνα.

Ο εκλιπών υπήρξε καταξιωμένος επιστήμονας στον χώρο της Ιστορίας της Τέχνης, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Βυζαντινή Τέχνη, με εγνωσμένο κύρος, άρτια επιστημονική κατάρτιση, εντυπωσιακή πνευματική συγκρότηση και αδιαμφισβήτητο ακαδημαϊκό ήθος. Διέθετε ευρύτατη καλλιέργεια, ακεραιότητα, δημοκρατικό ήθος, διεισδυτικό χιούμορ, και εποπτεία των κινήσεων στα γράμματα, στις τέχνες και στην πνευματική ζωή. Υπήρξε εμπνευσμένος δάσκαλος, που είχε ως διαρκή στόχο την ανάπτυξη της κριτικής παρατήρησης στους φοιτητές του. Αφήνει πολύτιμη παρακαταθήκη σε διδακτικό και ερευνητικό επίπεδο.

Δημοσίευσε επιστημονικές συμβολές στο Byzantion, στην Επετηρίδα της École (AnnEPHE, Section des sciences religieuses), στο Αρχαιολογικόν Δελτίον, στο Δελτίον της Χριστιανικής και Αρχαιολογικής Εταιρείας, καθώς και στον πρώτο τόμο της περιοδικής έκδοσης Ιόνιος Λόγος του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Επίσης, μελέτες του έχουν περιληφθεί σε Πρακτικά συνεδρίων και σε αφιερωματικούς τόμους. Μεταξύ των συμβολών του: “Miséricorde, olivier : agents et attributs” (1981), “De la Libéralité à l'Aumône: Typologie idéographique du geste donateur” (1988), “Βασιλικὴ πομπή: Ἀλληγορικὰ πρόσωπα στὴν Ἀνάσταση τῆς Dečani” 1994), “Kairos et Bios : le choix chrétien entre l'occasion et le salut” (1995),  “Γρυπών γρίφοι: Καιρός, Βίος και Τέχνη στην Προσωπογραφία του Αλεξίου Αποκαύκου (Paris. gr. 2144, f. 11r)” (1997), “Τὸ τίμημα τῆς τέρψης: Βίος καὶ ἀναβιώσεις τοῦ Καιροῦ στὴ Βυζαντινὴ τέχνη” (1999), “Στροφάδες κέλευθοι. Εἰκονογραφικὲς ὄψεις τοῦ προσκαίρου στὴ μεταβυζαντινή τους σύνθεση” (2001), “Métanoia: La personne, le sentiment et le geste” (2002), “Τροχῶν κυλίσματα: Ἡλικίες τοῦ ἀνθρώπου” (2003), “Πάντα ἀτελῆ καὶ ἄθλια καὶ ἄχρηστα. Κῶδιξ Parisinus Graecus 36 (14ος-15ος αἰ.). Γραφόμενα καὶ ζωγραφούμενα” (2007), “Της Μελωδίας το αίνιγμα. Ο μελωδός και η πάρεδρός του στον κώδικα Parisinus graecus 139 (φ. 1β)” (2008).

Η σκέψη, το κριτικό πνεύμα, και η συνολική στάση ζωής του Ηλία Αντωνόπουλου συνιστούν πολύτιμα εφόδια για την πορεία όλων όσοι είχαν την ευκαιρία να τον γνωρίσουν ως συνάδελφο, Καθηγητή ή συνεργάτη. Ας είναι η μνήμη του αιώνια.