ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ

·          Ο Θάνατος στη Δύση

Η Δημογραφία αντιμετωπίζει τον θάνατο ως θνησιμότητα. Η ιστοριογραφία των τελευταίων 20 ετών ωστόσο αναγνώρισε στις στάσεις του ανθρώπου απέναντι στον θάνατο ένα νέο αντικείμενο και οι αφιερωμένες στο θέμα αυτό μονογραφίες πληθαίνουν ολοένα και περισσότερο.

Ένα από τα έργα που άνοιξαν τον δρόμο για τις έρευνες αυτές είναι το δίτομο βιβλίο του Γάλλου ιστορικού Φιλίπ Αριές (Philippe Aries) Ο άνθρωπος ενώπιον του θανάτου που έχει μεταφρασθεί στα ελληνικά και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εστία. Στο σεμινάριο θα παρουσιασθούν οι προβληματικές που έθεσε ο Αριές στο εν λόγω έργο, το οποίο εξετάζει τον θάνατο από τον 10ο ως τον 20ο αιώνα, καθώς και οι κυριότερες κριτικές που ασκήθηκαν.

·          Η Γέννηση της έννοιας του πληθυσμού

Ο πληθυσμός είναι κεντρική έννοια της Δημογραφίας. Πότε όμως γεννήθηκε η έννοια του πληθυσμού; Υπό ποιες συνθήκες; Τι εξυπηρετούσε;

Τα ερωτήματα αυτά δεν είναι ερωτήματα της Δημογραφίας αλλά της Ιστορίας που, χάρη στην συμβολή της ιστορικής σημασιολογίας (historical semantics), προσπαθεί να αντιμετωπίσει ακόμη και τις θεωρούμενες ως πλέον προφανείς έννοιες σαν αντικείμενα της έρευνάς της. Το ζήτημα της γέννησης της έννοιας του πληθυσμού ήρθε στην επιφάνεια χάρη στις εργασίες του Φουκώ (Michel Foucault, 1926-1984). Σε βιβλία του που είχαν δημοσιευθεί εν όσω βρισκόταν εν ζωή, (κυρίως στον πρώτο τόμο της Ιστορίας της σεξουαλικότητας), αλλά και στα Cours au College de France που εκδίδονται εδώ και λίγα χρόνια, (ιδίως στο Για την υπεράσπιση της κοινωνίας), ο Φουκώ τοποθέτησε την γέννηση της έννοιας του πληθυσμού στο πλαίσιο της δημιουργίας μίας νέας μορφής διακυβέρνησης των ανθρώπων που ο ίδιος ονόμασε βιοεξουσία ( biopouvoir).

Στο σεμινάριο θα επιχειρηθεί να αποσαφηνισθεί το νόημα αυτού που ο Φουκώ αποκαλούσε μορφές διακυβέρνησης. Θα δοθεί ένας κατάλογος αυτών των μορφών (τουλάχιστον αυτών που γνώρισε η Δύση), έτσι ώστε να γίνει κατανοητή η ιστορικότητά τους. Θα αναπτυχθεί επίσης η προβληματική της βιοεξουσίας και, στο πλαίσιο αυτό, θα προσεγγισθεί ο τρόπος της δημιουργίας της έννοιας του πληθυσμού.