ΣΜΠΟΝΙΑΣ Κ.

Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης στην Προϊστορική Αρχαιολογία και Πρωτοϊστορία (1994), σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στην Αθήνα (1988) και εκπόνησε μεταδιδακτορική έρευνα στα πανεπιστήμια Cambridge και Durham (1994-1997). Επίκουρος Καθηγητής στην Προϊστορική Αρχαιολογία στο Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Έχει διδάξει (Π.Δ. 407) στα πανεπιστήμια Κρήτης, Θράκης και στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο. Συμμετέχει σε αρχαιολογικά ερευνητικά προγράμματα μελέτης του τοπίου στην Βοιωτία και Κρήτη καθώς και στην ομάδα δημοσίευσης ανασκαφών της Κρήτης (μινωικά νεκροταφεία Γουρνών, Μονής Οδηγητρίας).

Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα είναι η αιγαιακή προϊστορία, η αρχαιολογία του τοπίου, η οικιστική και πληθυσμιακή ιστορία, η θεωρία της αρχαιολογίας, η εφαρμογή νέων τεχνολογιών στην αρχαιολογία (Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών).

Μεταξύ των έργων του συμπεριλαμβάνονται τα: Frükretische Siegel: Ansätze für eine Interpretation der sozial- politischen Entwicklung auf Kreta während der Frühbronzezeit. Oxford 1995. Introduction in Issues to Demography and Survey, στο J. Bintliff - K. Sbonias (eds) Reconstructing Past Population Trends in Mediterranean Europe (3000 BC - AD 1800), σελ. 1-20, Oxford 1999. Investigating the Interface between Regional Survey, Historical Demography and Paleodemography, στο J. Bintliff - K. Sbonias (eds) Reconstructing Past Population Trends in Mediterranean Europe (3000 BC - AD 1800), σελ. 219-234, Oxford 1999. Regional Survey and GIS: The Boeotia Project, στο M. Gillings - D. Mattingly – J.van Dalen (επιμ.) Geographical Information Systems and Landscape Archaeology, σελ. 35-54, Oxford 1999 (σε συνεργασία με τον M. Gillings). Πληθυσμοί και περιβαλλοντικό τοπίο στον ελλαδικό χώρο και το μεσογειακό του περίγυρο, στο Α. Αραβαντινός κ.αλ, Εισαγωγή στο Φυσικό και Ανθρωπογενές Περιβάλλον Τομ. Β1, σελ. 23-65, Πάτρα 1999. Συγκριτική Προσέγγιση των οικιστικών κατανομών στο μινωικό τοπίο. Θ Διεθνές Κρητολογικό Συνέδριο, Ελούντα 1-6 Οκτωβρίου 2001. Fields of wheat back to the land. A GIS environment for the study of medieval village history in central Greece, στο Enter the Past. Proceedings of CAA 2003, Vienna 8-12 April 2003 (με την Ε. Farinetti). The Urban and Rural Surface Survey, στο J. Bintliff et al., The Tanagra Project: Third Preliminary Report. The 2002 Season, BCH 2004.

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ

· ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΠΡΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ

Tο σεμινάριο αυτό παρουσιάζει και αξιολογεί τρόπους με τους οποίους τα αρχαιολογικά δεδομένα, οικιστικά στοιχεία και υλικά κατάλοιπα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως έμμεσα δεδομένα για τη δημογραφική ανασύνθεση. Έμφαση δίνεται κυρίως στην ανασύνθεση του πληθυσμιακού μεγέθους με παρουσίαση τεχνικών που βασίζονται στην εκτίμηση του αριθμού και μεγέθους αρχαιολογικών θέσεων, του στεγασμένου χώρου, των διαθέσιμων φυσικών πηγών και της φέρουσας ικανότητας μιας περιοχής.

Βιβλιογραφία:

Ammerman, A.J., Population Studies and the Archaeologist, Norw. Arch. Rev. 22, 1989, 65-87.

Bintliff, J. & K. Sbonias (eds) Reconstructing Past Population Trends in Mediterranean Europe, Oxford 2000

Cherry, J.F. et al., Landscape Archaeology as Long-Term History, Los Angeles 1991.

De Roche, C.D., Population Estimates from Settlement Area and the Number of Residences, Journal of Field Archaeology 10, 1983, 187-92.

Jameson, M. et al., A Greek Countryside, Stanford 1994.

Shennan, S. (ed.) Population and Demography, World Archaeology 30, 1998.

Sanders, G.D.R., Reassessing ancient populations, BSA 79, 1984, 251-62.

Zorn, J.R., Estimating the population size of ancient settlements: methods, problems, solutions and a case study, BASOR 295, 1994, 31-48.

· ΠΑΛΑΙΟΔΗΜΟΓΡΑΦΙΑ: Η ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΣΚΕΛΕΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

Στόχος του σεμιναρίου είναι να παρουσιάσει τη συμβολή των ταφικών δεδομένων στην πληθυσμιακή μελέτη. Εξετάζεται:

1. Η σχέση αριθμού νεκροταφείων-ταφών και του υλικού πολιτισμού που προέρχεται από αυτά (π.χ. επιτύμβιες επιγραφές) με τις πληθυσμιακές τάσεις μιας περιοχής ή εποχής και η αξιολόγηση της αξιοπιστίας τους

2. Η ανθρωπολογική ανάλυση του σκελετικού υλικού και η δυνατότητα που υπάρχει μέσω της εκτίμησης της κατανομής κατά ηλικία και φύλο των πληθυσμών νεκροταφείων για την προσέγγιση της δημογραφίας πληθυσμών του παρελθόντος.

Βιβλιογραφία:

Acsadi, G.-Y. & Nemeskeri J., History of Human Life Span and Mortality, Budapest 1970.

Bintliff, J. & K. Sbonias (eds), Reconstructing Past Population Trends in Mediterranean Europe, Oxford 2000.

Buikstra, J.E. & L.W. Konigsberg, Paleodemography: Critiques and Controversies, American Anthropologist 87, 1985, 316-333.

Humphreys, S.C. & H. King (eds) Mortality and Immortality: the anthropology and archaeology of Death, London.

Ward, R.H. & K.M. Weiss (eds) The Demographic Evolution of Human Populations, London 1976.

Wood, J.W. et al., The osteological paradox: problems of inferring prehistoric health from skeletal samples, Current Anthropology 33, 1992, 343-70.

· ΑΡΧΑΙΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ: ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Εξετάζονται οι δυνατότητες που προσφέρουν οι γραπτές πηγές της αρχαιότητας για τη μελέτη των δημογραφικών φαινομένων. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στη συγκρητική μελέτη τους με άλλες κατηγορίες δεδομένων (αρχαιολογικά και σκελετικά δεδομένα).

Βιβλιογραφία

Bagnall. R. & B. Frier, The demography of Roman Egypt, Cambridge 1994.

Beloch, J., Die Bevoelkerung der griechischen-roemanischen Welt, Leipzig 1886.

Hansen, M., Demography and Democracy, Herning 1986.

Livi-Bacci, M., A Concise History of World Population, Oxford 1992.

Parkin, T.G., Demography and Roman Society, Baltimore 1992.

Sbonias, K., Investigating the Interface between Regional Survey, Historical Demography and Paleodemography, in Bintliff, J. & K. Sbonias (eds), Reconstructing Past Population Trends in Mediterranean Europe, Oxford 2000, 219-234.

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ

· ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΤΟΠΙΟΥ: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΟΙΚΙΣΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΩΣ ΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ.

· ΟΙΚΙΣΤΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ: ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΟΡΩΜΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ.

· ΟΙΚΙΣΤΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ: ΥΣΤΕΡΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ, ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΠΟΧΗ.

Σε μία σειρά τριών συσχετιζόμενων σεμιναρίων θα εξεταστεί η συνεισφορά της αρχαιολογίας του τοπίου και της μελέτης των οικιστικών πυκνοτήτων, της οργάνωσης στο χώρο και των χρήσεων γης στη δημογραφική ανασύνθεση και στη μελέτη της ιστορίας των πληθυσμών κυρίως στη μακροχρόνια κλίμακα. Θα συζητηθούν:

1. οι τεχνικές μελέτης και η αξιοπιστία των δεδομένων

2. θα δοθούν παραδείγματα πληθυσμιακών κύκλων από διάφορες εποχές με βάση προγράμματα έρευνας περιοχής στον ελλαδικό χώρο και θα συζητηθούν οι παράγοντες που τους διαμορφώνουν (περιβαλλοντικοί, οικονομικοί, κοινωνικοί παράγοντες, ιδεολογικά και πολιτικά συστήματα κλπ).

Παράλληλα στα πλαίσια εργασιών των φοιτητών θα παρουσιαστούν παραδείγματα διαχείρισης και διερεύνησης των δεδομένων αυτών μέσω της εφαρμογής των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (GIS) (βλ. Εργαστήρια εισαγωγής και επεξεργασίας δεδομένων)

Βιβλιογραφία

Alcock, S.E., Graecia Capta. The Landscapes of Roman Greece, Cambridge 1993.

Alcock, S. & J.F. Cherry (eds) Side-by-Side Survey. Comparative Regional Studies in the Mediterranean World, Oxford 2004.

Bintliff, J., Regional survey, demography and the rise of complex societies in the Aegean, Journal of Field Archaeology 24, 1997, 1-38.

Sbonias, K., Introduction to issues in demography and survey, in J. Bintliff & K. Sbonias (eds), Reconstructing Past Population Trends in Mediterranean Europe, Oxford 2000, 1-20.

Cherry, J.F. et al., Landscape Archaeology as Long-Term History. Los Angeles 1991.

Jameson, M. et al., A Greek Countryside: The Southern Argolid from Prehistory to the Present Day, Stanford 1994.

Kardulias, P.N. (ed.) Beyond the Site: Regional Studies in the Aegean Area, Lanham 1994.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

· Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΕ ΕΝΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ.

· Διδάσκοντες Ε. Farinetti, K. Σμπόνιας

Τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (GIS) αποτελούν ένα δυναμικό εργαλείο αποθήκευσης, διαχείρησης, ανάλυσης και απεικόνισης δεδομένων που αφορούν τον γεωγραφικό χώρο. Στο σεμινάριο θα παρουσιαστούν εισαγωγικά στοιχεία και πρακτικές εφαρμογές χρήσης των GIS σχετικών με τη μελέτη των πληθυσμών και της οικιστικής ιστορίας σε ένα γεωγραφικό ψηφιακό περιβάλλον. Το εργαστήριο συνδέεται με τα σεμινάρια έρευνας του εαρινού εξαμήνου του Κ. Σμπόνια, στα οποία θα υπάρξει η δυνατότητα πρακτικών εφαρμογών στα πλαίσια εργασιών των φοιτητών.

Βιβλιογραφία

§ Aldenderfer, M. & H.G. Maschner, Anthropology, Space and Geographical Information Systems, Oxford 1996.

§ Allen, K.M.S., S.W. Green, E.B. Zubrow (eds), Interpreting space: GIS and archaeology, London 1990.

§ Gillings, M. et al. (eds) Geographic Information Systems and Lanscape Archaeology, Oxford 1999.

§ Wheatley, D. & M. Gillings, Spatial Technology and Archaeology, London 2002.

§ McDonnell, R.A., P.A. Burrough, Principles of Geographical Information Systems, Oxford 1998.